จิตบำบัดชั้นต้นชนิดที่ 2 เรียกเป็นภาษาอังกฤษว่า Physical Treatment as Psychotherapy
สำหรับจิตบำบัดชนิดนี้ อาจแปลเป็นภาษาไทยได้อย่างง่ายๆ ว่า การรักษาโรคทางกายนั้นเป็นการทำจิตบำบัดไปด้วยในด้วย แพทย์ทุกท่านต้องไม่ลืมว่า ท่านไม่ได้รักษาแต่ “โรค” เท่านั้น ท่านจะต้องกระทำอย่างที่ศาสตราจารย์นายแพทย์ฝน แสงสิงแก้ว ผู้ล่วงลับไปแล้วกล่าวว่า ‘‘ท่านต้องรักษาคนทั้งคน” คือ รวมถึงชีวิตจิตใจของผู้ป่วยด้วย ไม่ใช่รักษา “โรค” เพียงอย่างเดียว
นอกจากนี้ เรายังพบว่า โรคทางกายที่ทำให้ผู้ป่วยต้องมีปมด้อย เช่น ตาเหล่ มีสิวมากบนใบหน้า แขน ขา หรือร่างกายพิการจากอุบัติเหตุ หรือ จากการสู้รบกัน เช่น ทหารตามชายแดน เป็นต้น บุคคลเหล่านี้อาจเสียโฉม มีปมด้อย มีความพิการ เป็นที่น่ารังเกียจต่างๆ เป็นต้น การรักษาโดยศัลยกรรมตกแต่ง จะสามารถช่วยบุคคลเหล่านี้ให้หายจากความ พิการได้ ทำให้มีสุขภาพจิตดีขึ้น
นอกจากนี้ แพทย์ฝ่ายกายโปรดอย่าลืมว่า เมื่อเจ็บป่วยด้วยโรคทางกายทุกชนิด ย่อมจะมีผลกระทบกระเทือนต่อจิตใจของผู้ป่วยด้วยเสมอ ผลทางจิตใจนี้ อาจจะเกิดจากสาเหตุหลายอย่าง เช่น การผ่าตัดนั้น ผู้ป่วยอาจจะรู้สึกในระดับจิตไร้สำนึกว่า ตนได้รับการลงโทษ ในสิ่งที่เคยกระทำผิดมา เมื่อได้รับการลงโทษแล้ว ก็เท่ากับหักล้างหรือชดใช้ไปแล้วด้วยการถูกลงโทษ จึงทำให้ผู้ป่วยรู้สึกพ้นผิดและสบายใจ
ผลทางจิตใจที่มีต่อการเจ็บป่วยทางร่างกายนั้น อาจจะขึ้นอยู่กับสิ่งอื่นอีก เช่น อาชีพ เป็นต้น ตัวอย่างเช่น ถ้าผู้ป่วยมีอาชีพเป็นเสมียนพิมพ์ดีด ต่อมาเกิดอุบัติเหตุต้องตัดนิ้วมือ ย่อมจะมีผลทางจิตใจมากเพราะเท่ากับว่าต้องเปลี่ยนอาชีพ หรือหมดความสามารถในการหา เลี้ยงชีพ เพราะฉะนั้น การรักษาร่างกายโดยเฉพาะอย่างยิ่งศัลยกรรมตกแต่ง และการฟื้นฟูความสามารถของผู้ป่วย จึงเป็นสิ่งที่สำคัญยิ่ง
ที่มา:ปราโมทย์ เชาวศิลป์