โรคทางนรีเวชเกือบทุกอย่างสามารถพบในเด็กได้เช่นเดียวกับในผู้ใหญ่ ปัญหาที่พบบ่อยที่สุดคือ vulvovaginitis พบประมาณร้อยละ 85-90 ของผู้ป่วยเด็กที่มาด้วยปัญหาทาง gynecology และมักพบในช่วงอายุประมาณ 2-7 ปี
สาเหตุ
1. การติดเชื้อแบคทีเรีย
1.1 Non specific mixed infections อันเป็นผลจากไมได้รักษาความสะอาดของ perineum ดีพอ โรคติดเชื้อทางเดินหายใจ โรคติดเชื้อของผิวหนัง intestinal parasitic invasion of vagina มีสิ่งแปลกปลอมในช่องคลอด และโรคติดเชื้อของทางเดินปัสสาวะ
1.2 Specific nongonorrheal infections จากไข้ออกผื่น, Hemophilus vaginalis, hemolytic streptococcus, Corynebacterium diphtheriae, Neisseria meningitidis, Streptococcus pneumoniae, Shigella flexneri และ Neisseria sicca
1.3 เชื้อหนองใน (Gonorrhea)
2. โรคติดเชื้อโปรโตซัว : trichomoniasis, amebiasis
3. เชื้อรา เช่น Candidal albicans
4. Helminthiasis
5. Hirudiniasis
6. โรคติดเชื้อไวรัส เช่น อีสุกอีใส, condyloma acuminata, Herpes simplex
7. Physical agents เช่น sandbox เป็นต้น
8. สารเคมี เช่น bubble-bath preparations, ยา, vulvar deodorant sprays
9. Allergenic agents เช่น ยา, ชั้นในที่ทำจาก nylon หรือ rayon
สบู่ ผงซักฟอก
10. Neoplasia
11. Granulomatous disease and syphilis
สาเหตุของช่องคลอดอักเสบในเด็กที่พบบ่อยที่สุดคือ non specific vulvovaginitis ส่วนใหญ่เกิดจาก poor perineal hygiene เนื่องจากทำความสะอาดอวัยวะเพศไม่ถูกวิธีเชื้อที่พบบ่อยได้แก่ Diphtheroid, staph epidermidis, α- streptococcus, enterobacteriaceae และยังพบเชื้อ Hemophilus influenzae ซึ่งพบขณะมี URI เกิดจากเด็กเช็ดจมูกแล้วไปจับต้องอวัยวะเพศนอกจากนี้อาจเป็นเชื้อจาก skin infection, จาก urinary tract infection ในเด็กที่มีพยาธิเข็มหมุด ตัวพยาธิอาจไชไปที่ vulva ได้และทำให้เกิดการอักเสบขึ้น เชื้อโรคจะเป็นพวก enterobacteriaceae
การวินิจฉัย อาศัยจากการซักประวัติ ตรวจร่างกาย การส่งตรวจทางห้องปฏิบัติการ
1. ประวัติ ผู้ป่วยมักมาหาด้วยอาการของ vaginal discharge แสบ หรือคันที่อวัยวะเพศหรือแสบเวลาปัสสาวะ ควรถามถึงลักษณะของ vaginal discharge การ care perineal hygiene ประวัติคนอื่นในครอบครัวเป็นแบบเดียวกัน ประวัติของกามโรคในครอบครัวในรายที่สงสัยมาก
2. การตรวจร่างกาย ตรวจดู genitalia ดูลักษณะสี กลิ่นของ vaginal discharge
3. การตรวจทางห้องปฏิบัติการ เช่น การทำ gram stain ของ vaginal discharge การส่งเพาะเชื้อจาก vagina การดู wet preparation สำหรับ fungus และ protozoa ในรายที่สงสัย
4. การตรวจทางนรีเวช ตรวจช่องคลอดและทวารหนัก การทำ vaginoscopy การตรวจเหล่านี้เลือกทำในรายที่ให้การรักษาแล้วไม่ดีขึ้น หรือรายที่สงสัยจะมีสิ่งแปลกปลอมสอดอยู่
การรักษา
1. แนะนำการดูแลรักษาความสะอาดของอวัยวะเพศ ให้ทำความสะอาดอวัยวะเพศภายนอกด้วยสบู่และน้ำทุกครั้งหลังถ่ายปัสสาวะ หรืออาบน้ำและทำอย่างถูกวิธี ดูแลความสะอาดทั่วไปโดยเปลี่ยนกางเกงในบ่อยๆ ซักตากกางเกงในให้สะอาด อย่านั่งเล่นบนพื้นทรายโดยไม่นุ่งกางเกงที่รัดกุม การรักษา perineal hygiene เป็นสิ่งสำคัญ หากทำไม่ถูกต้องหรือไม่สม่ำเสมอจะทำให้เกิดการอักเสบขึ้นใหม่เป็นๆ หายๆ ได้
2. warm sitz bath ด้วยน้ำอุ่นหรือน้ำอุ่นละลายด่างทับทิมอย่างอ่อน ทำครั้งละ 15 นาที วันละ 2-3 ครั้ง
3. ให้กิน antibiotic เช่น ampicillin, cotrimoxazole หรือให้ตามผลการเพาะเชื้อ
4. การใช้ vaginal suppositories ในรายที่จำเป็น
5. estrogen ทาอวัยวะเพศ ในรายที่มีข้อบ่งชี้ เช่น รักษาแล้วไม่หายขาด การใช้ estrogen cream เช่น Premarin cream ช่วยทำให้ epithelium ของ vagina มี cornification ทำให้ vagina ทนทานต่อการติดเชื้อมากขึ้น
6. ให้การรักษาจำเพาะตามเชื้อที่เพาะได้
ที่มา:สุรางค์ พันธุ์ฟุ้ง
วีระพล จันทร์ดียิ่ง