เชื้อที่เป็นสาเหตุ Measles virus
ระยะฟักตัว
7-14 วัน โดยเฉลี่ย 10 วัน ผื่นขึ้นวันที่ 4 ของไข้
ระยะติดต่อ
จากระยะเริ่มมีอาการจนถึง 4 วันหลังผื่นขึ้น
วิธีการติดต่อ
ติดต่อได้ง่ายมาก อาจจะโดยตรงหรือจากน้ำลายหรือทางอากาศ
ลักษณะอาการ
เด็กจะดูไม่สบายก่อนผื่นขึ้น มักจะมีไอร่วมด้วยเสมอ อาจมีตาแดง คอแดง และหูอักเสบในระยะก่อนมีผื่นขึ้น ผื่นจะเริ่มปรากฏบริเวณหลังหูแล้วจะกระจายไปสู่ใบหน้า และลำตัว ลักษณะเป็น macule สีแดง ในบางแห่งจะเป็นกลุ่มรวมเป็นแผ่นใหญ่ ผื่นคงอยู่ราว 5 วัน ตอนระยะฟื้นตัวจะมีรอยติดสีน้ำตาล และจะลอกตัวเป็นแผ่นบางๆ ในระยะที่หายแล้ว Koplik’s spots ซึ่งเป็นลักษณะเฉพาะ จะพบก่อนมีผื่นขึ้น 2 วัน เป็นผื่นสีขาวบนกระพุ้งแก้มสีแดงแถว second molar บน แต่อาจพบแถวเหงือกหรือริมฝีปากได้
โรคแทรกซ้อน
1. Otitis media
2. Bronchopneumonia
3. Diarrhea
4. CNS complications : febrile convulsion, post measles encephalitis และที่พบน้อยมากคือ subacute sclerosing panencephalitis ภาวะทุพโภชนาการจะทำให้โรคแทรกซ้อนรุนแรงถึงตายได้
การป้องกัน
การฉีดวัคซีนป้องกันโรคหัดเพียง 1 ครั้งตอนอายุ 15 เดือนจะให้การ
ป้องกันได้ตลอดชีวิต ในประเทศไทยมีการฉีดวัคซีนป้องกันโรคหัดเร็วราว 9-12 เดือน อาจมีภูมิคุ้มกันไม่ถาวร แต่เนื่องจากประเทศไทยมีเด็กเป็นหัดมาก โอกาสจะได้รับ booster จาก wild virus มีสูง จึงอาจจะ ไม่จำเป็นต้องกระตุ้นซ้ำตอนอายุ 6-7 ขวบ การเจาะหา Measles antibody จะบอกได้แน่นอนว่ามีภูมิคุ้มกันหรือไม่
การรักษา
ไม่มีความจำเป็นต้องให้ยาปฏิชีวนะป้องกัน ถ้ามีการติดเชื้อแบคทีเรีย ซึ่งมักเป็น staphylococci ควรรักษาด้วย semisynthetic peni¬cillin
ที่มา:พิเศษพงศ์ ปัทมะสุคนธ์