หลอดเลือดอัณฑะขอด(Varicocele)

เป็นภาวะการพองตัวหรือขอดของกลุ่มหลอดเลือดดำที่บริเวณถุงอัณฑะ ทำให้เลือดไหลย้อนกลับจากภาวะที่ลิ้นปิดเปิดในหลอดเลือดดำบกพร่องหรือหย่อนสมรรถภาพ มักเกิดขึ้นโดยไม่ทราบสาเหตุ พบภาวะนี้ได้บ่อยในเด็กวัยรุ่น มีโอกาสเป็นโรคนี้ได้มากในผู้ชายที่เป็นหมัน

ส่วนใหญ่มักจะเป็นที่ถุงอัณฑะข้างซ้าย เนื่องจากอัณฑะข้างนี้มีลักษณะทางกายวิภาคของระบบหลอดเลือดดำแตกต่างจากข้างขวา และมีปัจจัยเอื้อต่อการเกิดหลอดเลือดขอดได้มากกว่า เพราะหลอดเลือดดำของอัณฑะข้างซ้ายเชื่อมต่อกับหลอดเลือดดำไตโดยเป็นมุมฉาก ทำให้การไหลเวียนเลือดในบริเวณนั้นสะดวกน้อยกว่าหลอดเลือดดำของอัณฑะข้างขวาที่เชื่อมต่อกับท่อเลือดดำโดยตรง

มักไม่มีสาเหตุอื่นๆ ร่วมด้วยในภาวะหลอดเลือดขอดที่ถุงอัณฑะข้างซ้าย แต่ถ้าเป็นที่ข้างขวาอาจมีสาเหตุอื่นๆ ร่วมด้วย เช่น เนื้องอกในช่องท้อง

อาการ
ผู้ป่วยจะสังเกตเห็นถุงอัณฑะข้างหนึ่งโต เมื่อคลำดูจะมีลักษณะนุ่ม หยุ่นๆ มีสีคล้ำแบบหลอดเลือดดำ อาจจะยุบไปได้เมื่อนอนลง และอาจทำให้เข้าใจผิดคิดว่าเป็นไส้เลื่อนได้ ซึ่งส่วนใหญ่มักจะไม่มีอาการแสดง หรือเวลาที่มีอากาศร้อน หลังจากทำงานหรือออกกำลังกาย อาจจะรู้สึกปวดหน่วงๆ ขึ้น และมักจะมีอาการปวดมากขึ้นในตอนบ่ายๆ ถึงค่ำ และเมื่อนอนราบอาการจะทุเลาลง

การรักษา
ไม่ต้องให้การรักษาแต่อย่างใดถ้าไม่มีอาการแสดง และเมื่ออายุมากขึ้นอาจจะหายไปได้เองในบางราย

ผู้ป่วยควรใส่กางเกงในรัดๆ ถ้ามีอาการปวดหน่วง

ควรปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญทางศัลยกรรมระบบทางเดินปัสสาวะเพื่อตรวจเพิ่มเติมจากการขอดของหลอดเลือดถุงอัณฑะในผู้ที่มีอายุมากที่อยู่ๆ ก็เกิดขึ้นมาอย่างฉับพลัน หรือมีอาการปวดมากหรือเป็นหมัน แพทย์อาจต้องทำการผ่าตัดแก้ไข อาจจะด้วยวิธีส่องกล้อง หรือทำ percutaneous embolization

อาจช่วยให้ผู้ป่วยมีบุตรได้หลังจากการรักษาด้วยการผ่าตัดในรายที่เป็นหมัน