ยาแก้อารมณ์เศร้า

ยานี้มีคุณสมบัติเปลี่ยนแปลง neurochemical mediaters ของสมอง ทำให้สามารถแสดงอารมณ์ก้าวร้าว ลดความรู้สึกผิด และบรรเทาอารมณ์เศร้า ประโยชน์ของยากลุ่มนี้คือ

ก. ใช้รักษาอาการซึมเศร้าโดยเฉพาะที่เกิดจากสาเหตุภายใน (endogenous depression)

ข. อาจใช้รักษาพฤติกรรมที่ผิดปกติในเด็ก เช่นการปัสสาวะรดที่นอน การกดเล็บ อาการก้าวร้าวซึ่งควบคุมไม่ได้ การดื้อดึง และการกลัวโรงเรียน

ค. ช่วยเสริมฤทธิ์ของยากล่อมประสาทอย่างอ่อน

ชนิดของยาแก้อารมณ์เศร้า ประกอบด้วย

๑. Tricyclics ได้แก่

Imipramine (Tofranil)

Amitriptylene (Elavil, Tryptanol)

Nortriptylene (Aventyl)

Trimipramine (surmontil)

Doxepin (sineguan)

Tricyclics ดีที่สุดในกลุ่มยาแก้อารมณ์เศร้า เพราะ

ก. เป็นยาแก้อารมณ์เศร้าที่มีประสิทธิภาพดีที่สุด

ข. ใช้ได้กับผู้ป่วยที่มีอารมณ์เศร้าเกือบทุกราย ยกเว้นในกรณีที่มีปัญหาเกี่ยวกับโรคของหลอดเลือดและหัวใจ

ค. มีฤทธิ์ทำให้สงบ ถ้าให้ก่อนนอนจะช่วยให้นอนหลับได้ดี

ขนาดของยาที่ใช้

ชนิดของยา               ขนาดที่ได้ผล (มิลลิกรัมต่อวัน)

Imipramine (Tofranil)                     ๑๕๐-๓๐๐

Amitriptylene (Elavil, Tryptanol)    ๑๕๐-๓๐๐

Nortriptylene (Aventyl)                     ๕๐-๑๐๐

Doxepine (sineguan)                       ๗๕-๑๕๐

ผลข้างเคียงของยา

๑. อาการคล้ายฤทธิ์ของ Atropine

-ปากแห้ง

-ม่านตาขยาย

-ตามัว

-หัวใจเต้นเร็ว

-อัมพาตของลำไส้ และกระเพาะปัสสาวะ

๒. อาการทางระบบประสาท

-หมดสติ

-การหายใจช้าและตื้น (respiratory depression)

-เดินเซ (ataxia)

-หงุดหงิด กระสับกระส่าย และสับสน

-Reflex ไว

-อาการของระบบ extrapyramidal ซึ่งเป็นแบบเกร็ง

-ชัก

-ผิดปกติในการควบคุมอุณหภูมิของร่างกาย เช่น มีไข้สูง

-เหงื่อออกมากผิดปกติ

๓. อาการของระบบหัวใจและหลอดเลือด

-เขียว (cyanosis)

-หัวใจเต้นเร็ว

-ความดันโลหิตต่ำ หรือความดันโลหิตสูง

-ช็อค

-Conduction and rhythm disturbances

อาการทางหัวใจที่แสดงว่าได้รับยาเกินขนาด

-Atrial fibrillation

-Atrio-ventricular block

-Intraventricular block

-Ventricular flutter

ยากลุ่มนี้มีอันตรายเมื่อใช้ร่วมกับยาต่อไปนี้

-Sympathomimetics เช่น epinephrine

-Anticholinergics เช่น atropine, antiparkinson drugs

-Monoamine oxidase inhibitors (MAOl) อาจทำให้เกิดไข้สูง หรืออาการชักอย่างรุนแรง

-Vasopressors

๒. Monoamine oxidase inhibitors (MAOl) ได้แก่ Tranylepromine (Panate)

Phenelzine (Nardil)

Nialamide (Niamid)

ยากลุ่มนี้มีฤทธิ์ข้างเคียงที่เป็นอันตรายหลายอย่าง โดยเฉพาะต่อ ตับ ไต หัวใจ และหลอดเลือด ทั้งยังทำให้เกิดอาการชัก toxic phychosis และทำให้อาการของโรคจิตเภท รุนแรงขึ้น จึงไม่เป็นที่นิยมใช้นอกจากการรักษาด้วยวิธีอื่นไม่ได้ผลจริงๆ

๓. Stimulants ได้แก่

Amphetamine (Benzedrine)

Dextro-amphetamine (Dexedrine)