การใช้ดอกไม้เป็นยารักษาอาการป่วยทางจิตใจและอารมณ์ ก็เป็นการแพทย์นอกระบบอีกขนานหนึ่งที่ได้รับความนิยมกันอย่างกว้างขวาง ยาขนานนี้ใช้รับประทาน โดยจะทานเพียงครั้งละ 2-4 หยดเท่านั้น ซึ่งไม่ได้ใช้ด้วยการดมหรือทา
ปัจจุบันวิธีการรักษาโรคนอกระบบวิธีนี้เรียกกันว่า วิธีการรักษาตามแบบของบาค(Bach Remedies) หรือวิธีการรักษาด้วยดอกไม้ตามแบบของบาค(Bach Flower Remedies)
ยาสูตรนี้มีอยู่ด้วยกัน 39 ขนาน เป็นยาแก้อาการทางใจนานาชนิด 38 ขนาน กับยาสูตรผสมสำหรับบรรเทาความเครียดอย่างฉับพลันในกรณีฉุกเฉิน ชื่อว่า เรสคิว เรมิดี(Rescue
นายแพทย์เอ็ดเวิร์ด บาค นักวิทยาศาสตร์และแพทย์ชาวอังกฤษผู้มีชื่อเสียงโด่งดัง คือ ต้นตำรับของยาดอกไม้สูตรนี้ บาคได้รับแรงบันดาลใจจากผู้ที่ก่อตั้งศาสตร์ที่ว่าด้วยการรักษาโรคด้วยการกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันในร่างกายของคนเรา คือ ซามูเอล ฮาห์เนมาน โดยการใช้ตัวยาที่ทำให้เกิดอาการของโรคอย่างเดียวกันกับที่ต้องการรักษา หรือโฮมีโอพาธี(Homeopathy) หลังจากที่ได้หันมาให้ความเอาใจใส่กับเรื่องนี้ ในโรงพยาบาลที่รับรักษาโรคด้วยการใช้หลักโฮมีโอพาธีในนครลอนดอน ก็ได้แต่งตั้งให้เขาเป็นนักพยาธิวิทยาและผู้เชี่ยวชาญด้านแบคทีเรีย
ในช่วงปลายทศวรรษที่ 1920 ดร.บาคได้สังเกตพบว่า สภาพจิตใจของผู้ป่วยมีความสัมพันธ์โดยตรงกับโรคทางกาย และขัดขวางพลังการรักษาตัวเองตามธรรมชาติของคนเรา จะหักล้างความสามารถในการป้องกันโรคของผู้ป่วย ตัวอย่างของอารมณ์เหล่านี้ เช่น ความหวาดหวั่น วิตกกังวล ความว้าเหว่ ความเบื่อหน่าย ความหดหู่ ความไม่มั่นใจ ความสิ้นหวัง และความกลัว เป็นต้น เชื่อกันว่า สภาพจิตใจคือตัวกำหนดภาวะสุขภาพของคนเรา
ดร.บาคเชื่อว่า ความเครียดทางอารมณ์ที่มีอยู่ในความคิดจิตใจเป็นสาเหตุของโรคภัยไข้เจ็บที่ทำให้เกิดอาการป่วยทางกาย มิได้เป็นมาจากร่างกายโดยตรง และไม่มีการเยียวยารักษาให้หายจากอาการป่วยอย่างแท้จริงได้ นอกจากว่าจะมีการเปลี่ยนแปลงทัศนะคติในการมองโลก มีความสงบในจิตใจและมีความสุขในส่วนลึกของจิตใจเท่านั้น
ดร.บาคได้ค้นคว้าและระบุ จำแนกแยกแยะภาวะทางจิตใจในทางลบทุกอย่างเท่าที่มนุษย์รู้จัก และสรุปว่า มีภาวะทางจิตใจในทางลบที่สำคัญๆ อยู่ด้วยกัน 38 อย่าง ที่อาจเกิดขึ้นมาชั่วขณะเพียงอย่างเดียว หรือเกิดพร้อมกันหลายอย่างก็ได้ เช่น เกิดความว้าเหว่พร้อมกับความเบื่อหน่าย และหดหู่ขึ้นมาด้วย เป็นต้น
ดร.บาคได้ทิ้งคลินิกที่ทำเงินได้คล่องๆ ที่ถนนฮาร์ลีย์ในลอนดอน ออกไปอยู่ชนบทแล้วเริ่มวิจัยค้นคว้าถึงคุณสมบัติในทางยาของพืชดอกทั้งหลาย และนี่คือจุดเริ่มต้นของวิธีการรักษาอาการป่วยด้วยดอกไม้ตามวิธีบาค เขาได้สังเกตพืชพันธุ์ต่างๆ และจดบันทึกชนิดของดินที่พืชนั้นใช่หล่อเลี้ยงเพื่อสร้างความเติบโต สังเกตสีและรูปทรงของดอกไม้ และรายละเอียดอื่นๆ อีกมากมาย
เขาสามารถจะรับรู้ถึงความสั่นสะเทือนที่กลีบดอกไม้ส่งกระจ่ายออกมาได้เนื่องจากเป็นคนที่มีพลังจิตและมีผัสสะที่ไวมาก เขาได้รู้ว่าส่วนที่เป็นดอกของต้นไม้มีธาตุที่มีอำนาจในการรักษาเยียวยาอาการป่วยได้ดีกว่าส่วนอื่นๆ
ว่ากันว่า ในปี ค.ศ.1917 ดร.บาคเพิ่งจะเกิดมีความสามารถในเรื่องนี้ขึ้นมาหลังจากที่ได้ล้มป่วยอย่างหนักแล้ว และใช้ความสามารถพิเศษนี้อย่างตั้งอกตั้งใจและจริงจังเมื่อปี ค.ศ.1930 เขาได้ทดสอบคุณสมบัติของดอกไม้ตอนที่ย้ายจากเมืองใหญ่ไปอยู่ชนบท ด้วยการเอาดอกไม้ที่บานเต็มที่วางในอุ้งมือหรือบนลิ้น แล้วตรวจสอบด้วยความรู้สึกของเขาเองว่าดอกไม้นั้นส่งผลกระทบแก่ร่างกายของเขาอย่างไรบ้าง ซึ่งปรากฏว่า บางชนิดก็ทำให้เขารู้สึกกระชุ่มกระชวยมีชีวิตชีวา บางชนิดก็ทำให้เจ็บปวด บางชนิดก็ทำให้รู้สึกคลื่นไส้จนต้องอาเจียนออกมา
กระบวนการทดลองค้นคว้าของบาคในอีกรูปแบบหนึ่ง ได้ถูกเล่าไว้ในตำราเล่มหนึ่งว่า บาคมองเห็นว่าน้ำค้างที่อยู่บนกลีบดอกไม้นั้นสามารถที่จะเยียวยารักษาอาการป่วยได้เพราะได้รับพลังมาจากดอกไม้นั้น และทดลองเด็ดดอกไม้มาใส่ในน้ำที่ได้จากลำธารและตั้งไว้กลางแจ้งให้ได้รับแสงอาทิตย์โดยตรง ผลปรากฏว่า น้ำนั้นมีคุณสมบัติในการเยียวยารักษาอาการป่วยเช่นเดียวกับน้ำค้าง
ในที่สุด ดร.บาคก็ได้ปรุงยาธรรมชาติขึ้นมา 38 ขนาน หลังจากที่เขาได้ลองผิดลองถูกมามาก เพื่อรักษาอาการป่วยทางจิตใจ 38 แบบ ตามที่เขาได้แยกแยะเอาไว้ ส่วนขนานที่ 39 จะเป็นส่วนผสมของตัวยา 5 อย่างในจำนวน 38 ขนานนั้นเพื่อใช้สำหรับอาการป่วยใจชนิดฉุกเฉิน
บาคได้ปรุงยาดอกไม้ขึ้น เป็นยาสำเร็จรูปชนิดเสริมพลัง โดยสกัดมาจากกลีบและแกนเกสรดอกไม้มาเป็นยาชนิดเข้มข้น ยาที่สกัดมาจากดอกไม้ชนิดหนึ่งแต่ละขนานจะถูกดองไว้ในบรั่นดีชนิดไร้กลิ่นเพื่อป้องกันมิให้เสีย
ในบางตำราก็ว่าดองในแอลกอฮอล์ ซึ่งอาจจะหมายถึงเหล้าชนิดใดก็ได้ที่เป็นแอลกอฮอล์ชนิดทานได้ไม่จำเป็นต้องใช้บรั่นดีเสมอไป
ในสหรัฐอเมริกา อังกฤษ ออสเตรเลีย และนิวซีแลนด์ ยาสูตรของบาค มีจำหน่ายตามร้านขายอาหารสุขภาพและยาธรรมชาติทั่วไป ซึ่งยาของบาคไม่มีพิษ ไม่ทำให้เกิดอาการติด และใช้ประโยชน์จากคุณสมบัติในการเปลี่ยนอารมณ์ของพืชเพื่อทำให้ความหวั่นไหวในอารมณ์เข้าสู่สมดุลและสงบ สามารถซื้อหามาใช้เองได้ แต่สิ่งสำคัญจะต้องรู้ว่าตัวเองมีอารมณ์หรือสภาพจิตใจย่ำแย่ในด้านไหน รันทดหดหู่ กลัว หรือเพียงไม่มั่นใจ เพื่อจะได้หาซื้อมาใช้ได้อย่างถูกต้องและเหมาะสม
ยาชนิดนี้ไม่มีพิษมีภัยสามารถใช้กับทารกได้ ว่ากันว่า กับสัตว์เลี้ยงก็ใช้ได้ผลด้วยเหมือนกัน
แต่ละประเทศที่ผลิตยานี้จะมีวิธีการรับประทานที่แตกต่างกันออกไป หากเป็นแบบสำเร็จรูปก็สามารถนำมาใช้ได้เลย โดยใช้หยดยาลงที่ใต้ลิ้นวันละ 4 ครั้ง เป็นเวลา 1 สัปดาห์ หรือถ้ายังไม่หายก็อาจจะใช้นานกว่านั้นก็ได้ ว่ากันว่า เมื่อใช้ยาขนานหนึ่งและกำจัดความยุ่งยากทางอารมณ์ออกไปได้อย่างหนึ่งแล้ว อารมณ์อื่นๆ ที่อยู่ลึกลงไปกว่านั้นก็จะปรากฏขึ้นมา ซึ่งจะต้องใช้ยาขนานอื่นมาช่วยกำจัดต่อไป
แต่ถ้าเป็นยาแบบที่เป็นสารสกัดเข้มข้น จะต้องนำมาผสมกับน้ำแร่ให้เจือจางเสียก่อนตามสัดส่วนที่ผู้ผลิตบอกเอาไว้ แล้วต้องเก็บไว้ในที่เย็นและมืด และยาที่เจือจางแล้วนี้ก็จะเสื่อมสภาพลงภายใน 3 สัปดาห์ และวิธีที่จะทำให้มันอยู่ได้นานกว่านั้นก็จะต้องดองเอาไว้ด้วยบรั่นดี หรือน้ำส้มสายชูชนิดที่ทำจากน้ำแอ็ปเปิ้ล แต่ต้องทิ้งตัวยาไปถ้ามีตะกอนหรือกลิ่นผิดปกติเกิดขึ้น
มีผู้ที่รับการบำบัดรักษาโรคชนิดที่ใช้ธรรมชาติหรือด้วยวิธีการบำรุงสุขภาพจากยาดอกไม้ของบาคเป็นจำนวนมากมาย หนังสือเกี่ยวกับเรื่องนี้ก็มีจำหน่ายอยู่ทั่วไป แต่การแพทย์แผนปัจจุบันก็ไม่ได้ให้ความเชื่อถือยาในแบบของบาคนัก เพียงแต่ยอมรับว่าไม่มีอันตราย และคิดว่าผู้ที่ใช้ยานี้ได้ผลก็เพราะผู้ป่วยมีการแยกแยะความรู้สึกของตัวเองในตอนสำรวจตัวเองเพื่อใช้ยา การที่ผู้ป่วยได้คิดใคร่ครวญอย่างมีสติก็ทำให้สบายใจขึ้นอยู่แล้ว และเมื่อนำเอายาดอกไม้ของบาคไปตรวจสอบวิจัยตามหลักวิทยาศาสตร์ก็ไม่พบสารเคมีหรือตัวยาใดๆ ที่จะช่วยรักษาอาการป่วยทางร่างกายและจิตใจได้เลย แต่ก็ได้มีผู้ที่เชื่อถือยาสูตรของบาค แย้งว่า วิทยาศาสตร์ยังไม่ก้าวหน้าพอที่จะตรวจสอบพลังอันลึกลับของดอกไม้และคุณสมบัติในการเยียวยารักษาอาการป่วยได้
ผู้ที่สนใจจะทำยาดอกไม้ด้วยตัวเองตามสูตรของบาคก็สามารถทำได้ เพียงแต่อาจยุ่งยากในการหาดอกไม้ชนิดที่มีคุณสมบัติตามที่บาคได้บอกไว้ เพราะดอกไม้ทุกชนิดอยู่ในอังกฤษเท่านั้น
ผู้ที่สนใจศึกษาวิธีการรักษาอาการป่วยด้วยยาดอกไม้ของบาค สามารถติดต่อเข้าเรียนได้ที่สมาคม ดร.เอ็ดเวิร์ด บาค ในออสเตรเลียตามที่อยู่ดังนี้
Dr. Edward Bach Society of Australia,
PO Box 336, Hurstvill, NSW 2220
Australia.
ส่วนข้อมูลเพิ่มเติม สามารถขอได้จากบริษัทที่จำหน่ายยาดอกไม้ของบาคโดยเฉพาะในสหรัฐอเมริกา ตามที่อยู่ดังนี้
Ellon Bach USA, Inc.
644 Merrick Road
Lynbrook, NY 11563
USA
โทรศัพท์(516) 593-2206
เรียบเรียงโดย:สุวิชญ์ ปรัชญาปารมิตา