เป็นการเกาะตัวของไข่ที่ถูกผสมอยู่ภายนอกโพรงมดลูก ซึ่งมักพบได้บ่อยที่ท่อรังไข่ ทำให้เกิดมีการตกเลือดในช่องท้องเมื่อแตกออก มักพบได้ในผู้หญิงที่เคยเป็นโรคปีกมดลูกอักเสบเรื้อรัง การผ่าตัดท่อรังไข่ ความผิดปกติมาแต่กำเนิดของท่อรังไข่ ทำให้ไข่ที่ถูกผสมเกาะตัวอยู่ในโพรงมดลูกตามปกติไม่ได้
อาการ
ผู้ป่วยมักมีประวัติขาดประจำเดือน 1-2 เดือน หรืออาจจะมีประจำเดือนผิดไปจากทุกครั้ง เช่น มากะปริดกะปรอยไม่มาก มีสีน้ำตาลคล้ำ มีอาการปวดเสียดท้องน้อยขึ้นทันทีทันใด อาจปวดรุนแรงเป็นชั่วโมง และร้าวไปที่หลัง และจะปวดเสียวที่หัวไหล่ถ้านอนในท่าศีรษะต่ำ และจะมีอาการเป็นลม เหงื่อออก ตัวเย็นในระยะต่อมา
อาจมีเพียงอาการปวดท้องน้อยเรื้อรังร่วมกับประจำเดือนกะปริดกะปรอยในรายที่เป็นแบบเรื้อรัง
สิ่งตรวจพบ
มักพบว่าผู้ป่วยมีอาการซีด กระสับกระส่วน ชีพจรเบาเร็ว ความดันต่ำ บริเวณท้องน้อยอาจกดเจ็บหรือคลำได้เป็นก้อน
อาจตรวจไม่พบอาการชัดเจนจนทำให้คิดว่าเป็นไส้ติ่งอักเสบ ปีกมดลูกอักเสบ ถุงน้ำรังไข่ หรือแท้งบุตรได้ในรายที่เป็นแบบเรื้อรัง
ภาวะแทรกซ้อน
อาจทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนจากปีกมดลูกอักเสบ ระบบทางเดินปัสสาวะอักเสบ หรือเป็นหมัน ถ้าไม่ได้รับการรักษาอย่างทันท่วงทีอาจเกิดการตกเลือดในช่องท้องจนช็อกและเสียชีวิตได้ซึ่งถือได้ว่าเป็นอาการที่สำคัญอย่างหนึ่ง
การรักษา
ควรนำผู้ป่วยส่งโรงพยาบาลหากไม่แน่ใจหรือสงสัยว่าจะเกิดโรค ควรงดน้ำและอาหารและให้น้ำเกลือไประหว่างทางด้วยถ้าผู้ป่วยมีภาวะช็อกเกิดขึ้น แพทย์มักจะทำการตรวจวินิจฉัยด้วยการตรวจภายในช่องคลอด เจาะเลือดตรวจดูระดับฮอร์โมนเอชซีจี อาจต้องตรวจอัลตราซาวนด์ หรือใช้กล้องส่องตรวจช่องท้อง ควรต้องรีบให้เลือดและทำการผ่าตัดทันทีหากพบว่าเป็นโรคนี้จริง
ข้อแนะนำ
1. อาจมีสาเหตุจากการตั้งครรภ์นอกมดลูกได้ในผู้หญิงที่มีอาการเป็นลมหรือปวดท้อง จึงควรซักประวัติเกี่ยวกับประจำเดือนทุกราย ถ้ามีอาการประจำเดือนขาดหรือมีเลือดออกทางช่องคลอดกะปริดกะปรอยควรสงสัยโรคนี้ไว้ก่อน
2. การผ่าตัดเป็นการรักษาเพียงวิธีเดียวในผู้ป่วยโรคนี้ ผู้ป่วยสามารถตั้งครรภ์ที่ปกติได้หลังจากการผ่าตัดถึงแม้จะมีโอกาสน้อยลงก็ตาม