สารที่ขับจากต่อมขี้หูและต่อมไขมันที่อยู่ในช่องหูชั้นนอกจะรวมตัวกันจนกลายเป็นขี้หู เพื่อให้ความชุ่มชื้นแก่รูหู ป้องกันการติดเชื้อป้องกันแมลงมิให้เข้าใกล้หูหรือเข้าไปในช่องหู
มีความแตกต่างกันของลักษณะและปริมาณของขี้หูในแต่ละคน โดยธรรมชาติการเคลื่อนตัวของเซลล์ผิวหนังชั้นผิวที่ปกคลุมหูชั้นนอกอยู่จะผลักดันขี้หูออกสู่นอกช่องหูวันละน้อย วิธีการแคะ เขี่ย หรือล้างทำความสะอาดจึงไม่มีความจำเป็นแต่อย่างใด
สาเหตุ
การแคะหรือการทำความสะอาดรูหูบ่อยเกินไปอาจทำให้เกิดการอุดตันขึ้นได้ เนื่องจากจะไปกระตุ้นให้ต่อมขี้หูสร้างขี้หูมากขึ้นและมีการสะสมของขี้หูเป็นก้อนแข็งจนอุดตันรูหูจากการที่รูหูเกิดการระคายเคืองหรืออักเสบ
อาการ
ผู้ป่วยมักมีอาการหูอื้อข้างเดียวเกิดขึ้นฉับพลันทันทีหลังการว่ายน้ำ อาบน้ำ หรือสระผม เนื่องจากน้ำเข้าไปในช่องหูทำให้ขี้หูที่สะสมอยู่อุ้มน้ำแล้วเกิดการพองตัวอัดแน่นอยู่ในช่องหู
บางรายพยายามเอาไม้พันสำลีเช็ดในรูหูเพราะมีความรู้สึกเหมือนมีน้ำค้างอยู่ตลอดเวลา แต่มักจะทำให้หูอื้อยิ่งขึ้นเพราะการเช็ดมักจะดันขี้หูเข้าไปลึกและทำให้มีการอัดแน่นมากขึ้น หรืออาจมีอาการปวดหูหรือวิงเวียนร่วมด้วยในบางราย
สิ่งตรวจพบ
มักตรวจพบว่าผู้ป่วยมีขี้หูอุดเต็มรูหูจนมองไม่เห็นเยื่อแก้วหูเพราะถูกขี้หูบังไว้เมื่อใช้เครื่องส่องหูตรวจดู
ภาวะแทรกซ้อน
อาจทำให้เกิดการติดเชื้อแบคทีเรียหรือเชื้อรา ทำให้หูชั้นนอกอักเสบได้หากมีการแคะหูจนเกิดแผลถลอก
การรักษา
1. ให้ใช้ห่วงแคะหูหรือตะขอแคะขี้หูที่สะอาดค่อยๆ เขี่ยขี้หูออกถ้าส่องไฟดูหูแล้วเห็นขี้หูค่อยข้างหลวม ไม่แน่นรูหูมาก
ให้ฉีดล้างขี้หูออกโดยใช้น้ำเกลือนอร์มัลหรือน้ำสะอาดผสมโซเดียมไบคาร์บอเนตที่มีอุณหภูมิ 37 องศาเซลเซียส ถ้าเขี่ยแล้วไม่ออกหรือขี้หูมีลักษณะแข็ง
2. ให้ผู้ป่วยใช้ยาละลายขี้หูหยอดหูบ่อยๆ ซ้ำๆ นาน 3-5 วัน แล้วใช้น้ำหรือน้ำเกลือฉีดล้างออกถ้ารักษาด้วยวิธีอื่นแล้วยังไม่ได้ผล หรือมองเห็นขี้หูแข็งหรือแน่นมากหรือเขี่ยถูกเจ็บ ไม่ควรพยายามแคะออก
3. ควรให้การรักษาแบบเดียวกับหูชั้นนอกอักเสบในรายที่มีการอักเสบเกิดขึ้น
4. ควรส่งให้แพทย์ทางหู คอ จมูก ใช้เครื่องมือพิเศษช่วยนำเอาขี้หูออกถ้าให้การรักษาด้วยวิธีอื่นๆ แล้วยังไม่ได้ผล
ข้อแนะนำ
1. อย่าพยายามแคะ เขี่ยขี้หู หรือใช้น้ำฉีดล้าง ถ้าใช้ไฟส่องแล้วมองเห็นขี้หูไม่ชัด
2. อาจมีการกระตุ้นให้เกิดขี้หูมากขึ้นจนอุดตันรูหูจากการแคะหู ล้างหู หรือการใช้ไม้สำลีปั่นหูเป็นประจำ ผู้ป่วยจึงควรเลิกนิสัยนี้เพราะไม่มีประโยชน์เท่าที่ควร
3. อาจมีสาเหตุจากขี้หูอุดตันรูหูได้จากอาการหูอื้อที่เกิดขึ้นฉับพลันหลังเล่นน้ำหรือมีน้ำเข้าหู และเป็นอยู่นานเป็นวันๆ