การย่อยสารอาหารแต่ละชนิด

หากเราพิจารณาถึงการย่อยสารอาหารแต่ละชนิดในระบบทางเดินอาหารแล้ว จะพบว่าสารอาหารแต่ละชนิดลูกย่อยด้วยน้ำย่อยต่างๆ ดังนี้

การย่อยคาร์โบไฮเดรต  ในปากแป้งสุกจะถูกเปลี่ยนโดยน้ำย่อยไทอะลินในน้ำลายให้เป็นเดกซ์ตริน แล้วเดกซ์ตรินและไกลโคเจนจะเปลี่ยนต่อไปให้เป็นมอลโทสโดยน้ำย่อยตัวเดียวกัน ครั้นอาหารเคลื่อนไปถึงลำไส้เล็กทั้งแป้งสุกและแป้งดิบจะถูกย่อยโดยอะมิลอบซิน หรืออะมิเลส
(Amylase เป็นภาษากรีก แปลว่า แป้ง) จากตับอ่อนให้เป็นเดกซ์ตรินแล้วย่อยเดกซ์ตรินและไกลโคเจนให้เป็นมอลโทส พวกน้ำตาลสองชั้นก็จะถูกย่อยโดยน้ำย่อยน้ำตาลสองชั้นจากผนังของลำไส้เล็กเองให้เป็นน้ำตาลชั้นเดียว คือน้ำตาลมอลโทสถูกย่อยโดยน้ำย่อยมอลเทสให้เป็นกลูโคส น้ำตาลซูโครสถูกย่อยโดยน้ำย่อยซูเครสให้เป็นฟรุคโทสและกลูโคส และน้ำตาลแลคโทสถูกน้ำย่อยแลคโทสย่อยให้เป็นกาแลคโทสกับกลูโคส

การย่อยไขมัน ไขมันจะมีการย่อยบ้างเล็กน้อยในกระเพาะอาหาร แต่จะถูกย่อยเฉพาะที่แตกตัวหรือ Emulsified มาแล้ว เช่น ไขมันในไข่แดง และไขมันในนมโดยน้ำย่อยไลเพสจากผนังกระเพาะอาหาร (Gastric Lipase) ให้แตกตัวเป็นกรดไขมันและกลีเซอรีน ครั้นไขมันตกไปถึงลำไส้เล็ก น้ำดีจากตับจะทำให้ไขมันแยกออกเป็นก้อนเล็กๆ แล้วน้ำย่อยไลเพสจากตับอ่อน (Pancreatic Lipase) เป็นส่วนมาก และจากผนังลำไส้เล็ก (intestinal Lipase) ย่อยให้เป็นกรดไขมันกับ
กลีเซอรอล และอาจได้ Monoglyceride และ Diglyceride บ้าง

การย่อยโปรตีน โปรตีนเริ่มย่อยในกระเพาะอาหาร แต่น้อยมากโดยน้ำย่อยเพปซินร่วมกับกรดเกลือย่อยโปรตีนให้มีโมเลกุลเล็กลงเป็นโปรตีโอส และ/หรือ เพปโตน เมื่ออาหารเคลื่อนไปถึงลำไส้เล็กแล้วโปรตีนที่เหลือส่วนใหญ่จะถูกย่อยในลำไส้เล็กนี้ โดยน้ำย่อยทริปซินจากตับอ่อนทำหน้าที่ย่อยโปรตีนให้เป็นโปรตีโอส และ เพปโตน แล้วย่อยโปรตีโอส และ เพปโตน ให้เป็นโพลีเพปไทด์ โมเลกุลใหญ่ไดเพปไทด์ และ กรดอะมิโน น้ำย่อยไคโมทริฟซิน (Chymotrypsin) ในน้ำย่อยจากตับอ่อนย่อยโพลีเพปไทด์ โมเลกุลใหญ่เป็นโมเลกุลเล็ก ไดเพปไทด์ และกรด อะมิโน ต่อจากนั้น คาร์บอกซิเพปติเดส (Carboxypeptidase ในน้ำย่อยจากตับอ่อน) และ อะมิโน เพปติเดส (Aminopeptidase ในน้ำย่อยจากผนังลำไส้เล็ก) บางทีเรียกน้ำย่อยทั้งสองนี้ว่า โพลี เพปติเดส (Polypeptidase) ย่อยโพลีเพปไทด์ โมเลกุลเล็ก ให้เป็นไตรเพปไทด์ และ ไดเพปไทด์ ซึ่งเป็นพวกเพปไทด์ โปรตีโอส และ เพปโตนและยังได้เป็นกรดอะมิโนด้วย ไตรเพปไทด์ถูกย่อยโดยน้ำย่อย ไตรเพปติเดส (Tripeptidase) จากผนังลำไส้เล็กให้เป็นกรดอะมิโน และไดเพปติเดส(Dipeptidase) หรือ อเรปซิน (Erepsin) ในน้ำย่อยจากผนังลำไส้เล็ก ย่อยไดเพปไทด์ พวก โปรตีโอสและเพปโตน ให้เป็นกรดอะมิโน

ตาราง ขบวนการย่อยอาหาร

ที่มา:ค้วน  ขาวหนู
วท.บ.(สุขศึกษา).ค.ม.