พื้นฐานของการนวดแบบไทยจะอยู่ที่แนวทางเดินหรือเมอริเดียนของพลังงานซึ่งลดเลี้ยวไปทั่วร่างกาย จากจุดหรือเส้นทางเดินที่เป็นแหล่งกระจายพลังชีวิตจำนวนทั้งหมด 72,000 แห่ง การนวดแผนไทยจะเน้นที่ช่องทางที่เรียกว่า เส้น ที่สำคัญๆ 10 ช่องทาง
เส้นทั้ง 10 นี้จะใกล้เคียงกับระบบของอินเดียมากกว่าของจีนหรือญี่ปุ่น จุดสำหรับการกดในการนวดที่สำคัญๆ ก็จะพบได้ตามเส้นนี้
ประวัติการนวดในประเทศไทย จะมีในแง่ของการเยียวยารักษาอาการป่วยมานานกว่า 2,000 ปีมาแล้ว การนวดแผนไทยได้ถูกสร้างสรรค์ขึ้นมาและยังคงใช้กันอยู่ในปัจจุบัน ซึ่งสืบย้อนกลับไปได้ว่ารากของการนวดแบบไทยนั้นมาจากอินเดีย แม้ว่าแหล่งความรู้เดิมจะนำมาจากการแพทย์แผนโบราณจีนที่พัฒนามาจากทฤษฎีการกดจุดและการนวดแบบกดจุด ที่พบได้จากตำราที่เก่าแก่ที่สุดในเรื่องนี้ คือ ฮวงตี้ นีชิง หรือตำราแพทย์ภายในของจักรพรรดิเหลือง ซึ่งมีมาตั้งแต่สมัย 2600 ปีก่อนคริสต์กาล
กษัตริย์ของอินเดียผู้มีพระนามว่าอโศก ได้ส่งคณะพระธรรมทูตมาเผยแพร่พุทธศาสนาในประเทศไทยในช่วงศตวรรษที่ 2 ก่อนคริสตกาล และได้สร้างวัดวาอารามที่ใหญ่โตขึ้น ตามวัดเหล่านี้การนวดก็มีการเฟื่องฟูขึ้น การนวดแผนไทยมีท่าทางและการเคลื่อนไหวในแบบต่างๆ ที่สื่อถึงการปรับเอาเทคนิคโยคะจากลัทธิฮินดูมาร่วมใช้ด้วย
ในประเทศไทย ความรู้เรื่องการนวดและการนวดแผนโบราณได้ถูกส่งมอบกันมาเป็นคำสอนด้วยปากหรือการสาธิตปฏิบัติจากคนรุ่นหนึ่งไปสู่อีกรุ่นหนึ่งภายในครอบครัว หรือจากครูไปสู่ลูกศิษย์
อยุธยาเมืองหลวงของไทยได้ถูกพม่าทำลาย ในปี ค.ศ.1776 ตำราการแพทย์แผนโบราณเกือบทั้งหมดก็ถูกทำลายไปด้วย มีแต่พวกที่สลักไว้บนแผ่นหินที่ยังคงหลงเหลืออยู่บ้าง และได้ถูกนำมาตั้งไว้ในกำแพงของวัดโพธิ์ในกรุงเทพฯ เป็นภาพที่บรรยายถึงท่าการนวดและท่าโยคะต่างๆ ซึ่งในปัจจุบันนี้ส่วนหนึ่งของวัดโพธิ์ก็ใช้เป็นคลินิกรับรักษาผู้ป่วยทั้งชาวไทยและชาวต่างชาติ และยังเป็นโรงเรียนสอนการนวดและการแพทย์แผนโบราณด้วย
จุดบางจุดในแนวเมอริเดียนจะมีการสั่งสมการอุดตันไว้เมื่อการไหลเวียนของพลังงานชีวิตที่สำคัญถูกขัดขวาง ซึ่งสาเหตุของการอุดตันอาจมาจากการบาดเจ็บทางกาย ความเครียดทางอารมณ์ การกินอาหารที่ไม่ถูกต้อง และการขาดการออกกำลังกาย หากปล่อยทิ้งไว้ก็ส่งผลออกมาเป็นความเจ็บปวดและอาการป่วย
หมอนวดจะใช้วิธีการกดด้วยนิ้วมือ หัวแม่มือ ต้นแขน ข้อศอกและเท้า เพื่อทำให้จุดในเมอริเดียนที่ถูกปิดนั้นโปร่งโล่งได้ การยืดกล้ามเนื้อทุกส่วนของร่างกายให้เหยียดออกและการดัดตัวในลักษณะที่เหมือนกับท่าโยคะที่มีประกอบมาด้วย โดยการเคลื่อนไหวในลักษณะโคลงไปมาเป็นส่วนหนึ่งของการนวดหรือการรักษาอาการป่วยด้วยการนวด กล้ามเนื้อที่ตึงจะคลายออกและอวัยวะที่ทำงานผิดปกติก็จะเยียวยารักษาตัวเองทันทีที่พลังงานซึ่งถูกขัดขวางมีการไหลเวียนได้อย่างเสรี
การนวดแผนไทยเป็นการนวดที่พื้นห้อง ซึ่งจะช่วยให้ทำการดัด การเหยียดยืดแบบโยคะทำได้สะดวกยิ่งขึ้นโดยที่ผู้รับการนวดแต่งกายปกติ
ในสหรัฐฯ การนวดแบบไทยกำลังได้รับความนิยมเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ โรงเรียนที่สอนการนวดแบบไทยก็มีมากแห่งขึ้นทั้งในสหรัฐอเมริกาและยุโรป
เรียบเรียงโดย:สุวิชญ์ ปรัชญาปารมิตา