กระดูกคอเสื่อม/กระดูกคองอกกดรากประสาท(Cervical spondylosis)
เป็นการเสื่อมตามอายุของกระดูกสันหลังส่วนคอ ทำให้เกิดอาการปวดต้นคอ และอาจมีอาการของรากประสาทถูกกดร่วมด้วย พบได้บ่อยในวัยกลางคนและผู้สูงอายุ
สาเหตุ
เกิดจากการเสื่อมตามอายุของกระดูกสันหลังและหมอนรองกระดูกสันหลังส่วนคอ มีหินปูนหรือปุ่มงอกเกิดขึ้นที่ผิวกระดูกสันหลัง หมอนรองกระดูกที่เสื่อมและบางลงทำให้ช่องว่างระหว่างข้อต่อแคบลง เป็นกระบวนการที่เกิดขึ้นทีละน้อยนานเป็นปีๆ กว่าจะรุนแรงจนมีการกดถูกรากประสาทหรือไขสันหลัง อาจมีส่วนกระตุ้นให้กระดูกเสื่อมมากขึ้นในผู้ที่เคยมีประวัติบาดเจ็บบริเวณคอมาก่อน
อาการ
จะไม่มีอาการแสดงใดๆ ในผู้ป่วยกระดูกคอเสื่อม แต่อาจพบโดยบังเอิญจากการตรวจสุขภาพด้วยการถ่ายภาพรังสี ผู้ป่วยอาจมีอาการปวดเมื่อยต้นคอเป็นครั้งคราว หรือเป็นเดือน แล้วค่อยๆ ทุเลาไป แต่บางรายก็อาจจะมีอาการปวดแบบเรื้อรังได้
ในรายที่มีการกดถูกรากประสาท ผู้ป่วยจะมีอาการต่อไปนี้เพียงข้างใดข้างหนึ่งหรืออาจจะเป็นทั้งสองข้างก็ได้ เช่น ปวดต้นคอ คอแข็ง ปวดร้าว เสียวๆ แปลบๆ ชาลงมาที่ไหล่ แขนและมือ อาการปวดจะมากขึ้นเมื่อเคลื่อนไหวคอ เช่น แหงนหน้า มองที่สูง ก้มเขียนหนังสือ พยักหน้าหรือส่ายหน้า เป็นต้น อาการจะทุเลาลงเมื่อปรับคอให้อยู่ตรงๆ ในบางรายขณะเงยศีรษะไปข้างหลังอาจมีอาการเดินโคลงเคลง เสียการทรงตัว หรือมีอาการบ้านหมุนชั่วขณะได้
สิ่งตรวจพบ
อาจตรวจไม่พบสิ่งผิดปกติชัดเจนในระยะแรก ในระยะต่อมามักพบว่ากล้ามเนื้อแขนและมือฝ่อตัว อ่อนแรงและชา ข้อศอกและข้อมือมีรีเฟล็กซ์น้อยกว่าปกติ
ภาวะแทรกซ้อน
โรคนี้ถ้าปล่อยทิ้งไว้นานๆ อาจมีภาวะแทรกซ้อนจากการฝ่อตัวและอ่อนแรงของกล้ามเนื้อบริเวณแขนและมือ หรืออาจมีการอ่อนแรงของกล้ามเนื้อขา ถ่ายหรือกลั้นอุจจาระปัสสาวะไม่อยู่ถ้าหากมีการกดทับของไขสันหลัง
การรักษา
ควรส่งผู้ป่วยไปโรงพยาบาลหากมีความสงสัยหรือไม่แน่ใจว่าจะเกิดโรค อาจต้องเอกซเรย์ ถ่ายภาพด้วยคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า ถ่ายภาพรังสีไขสันหลังด้วยการฉีดสารทึบรังสี
ผู้ป่วยส่วนใหญ่มักมีอาการเพียงเล็กน้อย การรักษาอาจใส่ปลอกคอ ให้ยาต้านอักเสบที่ไม่ใช่สตีรอยด์ หรือให้ยาคลายกล้ามเนื้อ ไดอะซีแพม เมื่อมีการหดเกร็งของกล้ามเนื้อ และฝึกบริหารกล้ามเนื้อต้นคอ แต่ในบางรายอาจต้องรักษาด้วยการใช้น้ำหนักดึงคอ
ในรายที่เป็นมากจนมีการกดไขสันหลังอาจต้องผ่าตัดเพื่อแก้ไขและป้องกันมิใช้กล้ามเนื้ออ่อนแรงมากขึ้น จะทำให้อาการปวดจะทุเลาและสามารถทำกิจวัตรประจำวันได้ ถ้าเป็นโรคอยู่นานหลังการผ่าตัดภาวะแทรกซ้อนจากแขนขาอ่อนแรงอาจจะไม่ทุเลาลง
ข้อแนะนำ
1. อาการปวดคอและปวดร้าวลงมาที่แขน ยังอาจเกิดจากสาเหตุอื่น เช่น หมอนรองกระดูกสันหลังส่วนคอเคลื่อน เนื้องอกไขสันหลัง นอกเหนือจากกระดูกคอเสื่อมแล้ว
2. อาการอาจคงที่ หรือดีขึ้นได้เอง หรืออาจเลวลงจนเกิดภาวะแทรกซ้อนจากการกดรากประสาทและไขสันหลัง หากปล่อยให้อาการปวดคอจากกระดูกคอเสื่อมเป็นอยู่นานโดยไม่ได้รับการรักษา
3. ออกกำลังกายด้วยการเดิน บริหารกล้ามเนื้อคอตามคำแนะนำของแพทย์เป็นประจำ ใส่ปลอกคอขณะปวดคอเพื่อช่วยพยุงและบรรเทาอาการ กินยาแก้ปวด ประคบด้วยน้ำอุ่นจัดๆ ตั้งคอตรงๆ งดการออกกำลังกายหรือกิจกรรมที่กระทบกระเทือนต่อกระดูกคอ