หมายถึง การอักเสบของเนื้อเยื่อรอบๆ เนื้อปอด มีความรุนแรงและสาเหตุแตกต่างกันไป อาการที่สังเกตได้ชัดเจนคือ เจ็บแปลบบริเวณหน้าอกคล้ายเข็มแทงเมื่อหายใจเข้าลึกๆ ไอหรือจาม เนื่องจากการยืดตัวของเยื่อหุ้มปอดที่กำลังอักเสบ เรียกว่า อาการเจ็บหน้าอกจากเยื่อหุ้มปอด(pleuritic pain)
สาเหตุ
เกิดจากเชื้อไวรัสกลุ่มที่ทำให้เกิดการติดเชื้อของทางเดินหายใจ ไวรัสกลุ่มค็อกแซกกีบี ทำให้เกิดโรค pleurodynia หรือ Bornholm disease ซึ่งจะมีไข้สูง เจ็บหน้าอกนานครั้งละ 15-30 นาที อาจมีอาการหายใจเร็วเป็นอยู่นานประมาณ 2-4 วัน
ต้องตรวจวินิจฉัยและให้การรักษาอย่างรวดเร็วในรายที่เกิดจากสาเหตุปอดอักเสบ วัณโรคปอด มะเร็งปอด ฝีปอด เยื่อหุ้มหัวใจอักเสบ ซึ่งอักเสบลุกลามมาที่เยื่อหุ้มปอด บางรายเกิดจากสาเหตุรุนแรงจากภาวะสิ่งหลุดอุดตันหลอดเลือดแดงปอด ภาวะมีน้ำหรือหนองในโพรงเยื่อหุ้มปอด ภาวะปอดทะลุ ฝีตับอะมีบา กระดูกซี่โครงหักตำถูกเยื่อหุ้มปอด เป็นต้น
อาการ
เจ็บแปลบไม่กี่วินาทีตรงบริเวณอกซีกใดซีกหนึ่ง เป็นบางครั้งเฉพาะเวลาหายใจเข้าลึกๆ ไอหรือจาม จะไม่มีอาการใดๆ หากหายใจค่อยๆ หรือกลั้นหายใจ หากเกิดจากเชื้อไวรัสที่ไม่รุนแรงผู้ป่วยจะสามารถทำงานได้ตามปกติ มักมีอาการเพียง 2-3 วันก็หายได้เอง แต่ถ้าเกิดจากสาเหตุอื่น อาจมีไข้สูง เจ็บหน้าอกรุนแรงหรือตลอดเวลา เป็นลม หายใจหอบ น้ำหนักลด หรือไอเป็นเลือดร่วมด้วย
สิ่งตรวจพบ
การตรวจร่างกายและการใช้เครื่องฟังตรวจปอดและหัวใจมักไม่พบสิ่งผิดปกติในรายที่เป็นไม่รุนแรง ส่วนรายที่มีสาเหตุที่ร้ายแรงหรือเกี่ยวกับปอดมักตรวจพบอาการไข้สูง หอบ ช็อก ได้ยินเสียงกรอบแกรบจากการตรวจฟังปอด หรือได้ยินเสียงหายใจค่อยเนื่องจากภาวะมีน้ำหรือหนองในโพรงเยื่อหุ้มปอด เป็นต้น
การรักษา
1. ให้ยาต้านอักเสบที่ไม่ใช่สตีรอยด์หากมีอาการเจ็บแปลบเพียงไม่กี่วินาทีเป็นครั้งคราวโดยไม่มีไข้และหายใจเป็นปกติ ให้กินยาแก้ไอทุก 8 ชม. หากมีไอมากจนเจ็บหน้าอก แต่ถ้าไม่ดีขึ้นภายใน 7 วัน ควรส่งเอกซเรย์และตรวจพิเศษเพิ่มเติม
2. ควรตรวจหาสาเหตุโดยการเอกซเรย์ปอด หรืออื่นๆ หากมีการเจ็บหน้าอกอย่างรุนแรง ช็อก มีไข้สูง ไอเป็นเลือด น้ำหนักลด หายใจหอบเหนื่อยหรือแน่นหน้าอก ใช้เครื่องตรวจฟังปอดได้ยินเสียงกรอบแกรบหรือเสียงหายใจค่อย
ข้อแนะนำ
1. สาเหตุและความรุนแรงจากเยื่อหุ้มปอดอักเสบมีต่างๆ กัน จึงควรสังเกตอาการและควรได้รับการตรวจร่างกายอย่างละเอียดถี่ถ้วน
2. นอกจากเยื่อหุ้มปอดอักเสบแล้ว อาการเจ็บแปลบที่หน้าอกเวลาหายใจเข้าลึกๆ ไอหรือจาม อาจเกิดจากภาวะกระดูกซี่โครงหัก อาการเจ็บกล้ามเนื้อหรือกระดูกบริเวณหน้าอกเมื่อผู้ป่วยเอี้ยวตัวหรือกดถูกบริเวณที่ปวดจะมีอาการเจ็บมากขึ้น หากได้รับยาบรรเทาปวดหรือยาต้านอักเสบที่ไม่ใช่สตีรอยด์แล้วอาการไม่ดีขึ้นใน 7 วันหรือเจ็บรุนแรงขึ้น หรือสงสัยว่าจะเกิดจากสาเหตุอื่นๆ ควรส่งโรงพยาบาลเพื่อตรวจพิเศษเพิ่มเติมเพื่อหาสาเหตุที่แท้จริงต่อไป