หรือผื่นกลีบกุหลาบเป็นโรคผิวหนังชนิดหนึ่งที่พบได้ในคนทั่วไป มักพบในวัยรุ่น และในผู้ที่มีอายุ 15-40 ปี มีโอกาสเป็นได้เท่ากันทั้งในผู้ชายและผู้หญิง เป็นโรคที่สามารถหายได้เอง ไม่มีภาวะแทรกซ้อน หรืออันตรายใดๆ เมื่อหายแล้วมักจะไม่เป็นซ้ำอีก
สาเหตุ
ยังไม่ทราบสาเหตุการเกิดโรคที่แน่ชัด แต่สันนิษฐานว่าอาจเกิดจากเชื้อไวรัส
อาการ
สุขภาพทั่วไปของผู้ป่วยจะปกติแข็งแรงดี ไม่มีไข้ แต่จะมีผื่นขึ้นตามตัว ผื่นที่ขึ้นในระยะแรกๆ จะมีรูปร่างกลมรี ขอบชัด มีเกล็ดบางๆ ที่ขอบของผื่น ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 2-6 ซม. จำนวน 1 ผื่น มักพบเป็นที่บริเวณหน้าอก หรืออาจขึ้นที่หลัง ผื่นแรกนี้มักเรียกว่า ผื่นแจ้งโรค ต่อมาประมาณ 1-2 สัปดาห์ ก็จะมีผื่นลักษณะเดียวกันแต่ขนาดเล็กกว่าทยอยขึ้นมา มีอาการคันเล็กน้อย มักชอบขึ้นที่หน้าอก หน้าท้อง หรืออาจเป็นที่หลัง ต้นแขน ต้นขาก็ได้ ในเด็กอาจมีผื่นขึ้นที่ใบหน้า มือและเท้า และภายใน 2-6 สัปดาห์ ผื่นก็มักจะหายไปได้เอง
สิ่งตรวจพบ
อาจตรวจพบผื่นแจ้งโรค 1 ผื่นถ้าเป็นในระยะแรก ซึ่งอาจเข้าใจผิดคิดว่าเป็นโรคกลากได้ แต่ผื่นพีอาร์จะไม่มีการลุกลาม และจะไม่คันมากเหมือนกลาก
ผู้ป่วยในระยะที่มีผื่นขึ้นทั้งตัว มักจะมีผื่นแดงรูปร่างกลมรีเป็นจำนวนมาก โดยแกนตามยาวจะเรียงขนานกับร่องผิวหนังทำให้ด้านหน้ามีลักษณะเป็นรูปตัว T และด้านหลังมีลักษณะคล้ายต้นคริสต์มาส จึงควรตรวจหา ผื่นแจ้งโรค ที่มีขนาดใหญ่กว่าผื่นอันอื่นๆ ถ้าพบผื่นในลักษณะนี้ ซึ่งบางรายอาจไม่พบหรือพบมากกว่า 1 อันก็เป็นได้
การรักษา
โรคนี้มักให้การรักษาไปตามอาการแล้วรอให้หายเอง ไม่มีวิธีการรักษาโดยเฉพาะ ผู้ป่วยควรปฏิบัติตัวดังนี้
1. ควรใช้สบู่อ่อนในการล้างทำความสะอาดร่างกาย หลีกเลี่ยงสิ่งอาจทำให้ผิวหนังระคายเคือง
2. ให้ทายาแก้ผดผื่นคัน หรือครีมสตีรอยด์ เช่น ครีมไตรแอมซิโนโลนอะเซโทไนด์ เพราะนอกจากจะลดอาการคันแล้วยังอาจทำให้หายได้เร็วขึ้น หรืออาจให้กินยาแก้แพ้ถ้าคันมาก หรือทำให้นอนไม่หลับ
3. ควรส่งไปโรงพยาบาลเพื่อตรวจวินิจฉัย ถ้าผื่นยังไม่ทุเลาลงภายใน 6 สัปดาห์ หรือสงสัยเป็นโรคอื่น เช่น ซิฟิลิส ผื่นแพ้ยา เป็นต้น หรืออาจต้องเจาะเลือดหาวีดีอาร์แอลในรายที่สงสัยเป็นซิฟิลิส
แพทย์อาจให้การรักษาโดยวิธีฉายแสงอัลตราไวโอเลตบี ทุกวันในรายที่เป็นผื่นแพ้พีอาร์ที่เป็นมากๆ และเรื้อรัง เพื่อช่วยให้ผื่นหายได้เร็วขึ้น
ข้อแนะนำ
1. ไม่จำเป็นต้องแยกผู้ป่วยหรือห้ามใกล้ชิดกับผู้อื่น เพราะโรคนี้ไม่ใช่โรคติดต่อ
2. ในรายที่มีอาการคันเล็กน้อยเป็นไม่มาก ไม่จำเป็นต้องให้ยารักษา เพราะภายใน 2-6 สัปดาห์ก็จะหายไปเองได้
3. ควรแยกอาการของผื่นพีอาร์ออกจากโรคอื่นๆ เช่น ผื่นแจ้งโรค ต้องแยกออกจากโรคกลาก ต้องแยกออกจากโรคซิฟิลิสในระยะออกดอกจากอาการผื่นแดงทั่วตัว ผื่นแพ้ยา ไข้ออกผื่น เช่น หัด หัดเยอรมัน เป็นต้น