ไอโอดีนจากธรรมชาติ

เด็กแรกเกิดจนถึงวัยเรียนถ้าไม่ได้รับธาตุไอโอดีนจากอาหารและนํ้าเพียงพอ จะทำให้สมองถูกทำลายโดยถาวร เป็นเหตุให้ปัญญาอ่อนหรือด้อยกว่าเด็กธรรมดาในวัยเดียวกัน บางคนเป็นใบ้ ตัวเตี้ยแคระ ตาเหล่ ร่างกายและสมองไม่เจริญเติบโตไม่สามารถช่วยเหลือตนเองได้เลยตลอดชีวิต

ไอโอดีนเป็นธาตุส่วนน้อยที่มีอยู่ในร่างกายของมนุษย์และสัตว์มีกระดูกสันหลัง แม้ว่าไอโอดีนจะมีปริมาณเพียงเล็กน้อยในร่างกายแต่ก็เป็นแร่ธาตุที่สำคัญสำหรับการยังชีวิตให้อยู่อย่างปกติ

ไอโอดีนตามธรรมชาติมาจากแหล่งใดบ้าง

ปริมาณไอโอดีนในนํ้าและอาหารประเภทข้าว ผัก ผลไม้ นม ไข่ เนื้อสัตว์ชนิดต่างๆ ขึ้นอยู่กับปริมาณของไอโอดีนในดินและแหล่งนํ้าตามธรรมชาติ ดินส่วนใหญ่มีปริมาณไอโอดีนน้อยและไม่เพียงพอ พืชผักทุกชนิดแม้ในบริเวณชายทะเลเองมีปริมาณไอโอดีนต่ำมาก ความเชื่อเดิมที่ว่าไอโอดีนระเหิดหรือระเหยจากทะเล ทำให้ดินแถบชายทะเลมีไอโอดีนมากกว่าบริเวณอื่นนั้น เป็นความเชื่อที่ไม่ถูกต้อง แม้แต่ในนํ้าทะเลเองก็มีปริมาณสารไอโอดีนต่ำกว่า 20 ไมโครกรัมต่อลิตร ในวันหนึ่งๆ ผู้ใหญ่ควรได้รับเกลือไอโอดีนประมาณ 150 ไมโครกรัมต่อวัน ถ้าจะดื่มนํ้าทะเลก็ต้องดื่มถึง 7-8 ลิตรต่อวัน

ไอโอดีนมีความเข้มข้นมากในสาหร่ายทะเลและปลาทะเล มีการสำรวจชนิดของเนื้อปลาในเมืองกลาส โกว์ สก็อตแลนด์ ใน พ.ศ. 2507 พบว่าปลาแฮดดอด ซึ่งเป็นปลาชนิดใหญ่ขนาดปลากุเลา มีปริมาณไอโอดีน 6,590 ไมโครกรัมต่อนํ้าหนักปลาหนึ่งกิโลกรัม ปลาอีกชนิดหนึ่งซึ่งมีลักษณะเหมือนปลาจาระเม็ดขาว มีไอโอดีน 650 ถึง 3,610 ไมโครกรัมต่อนํ้าหนักปลาหนึ่งกิโลกรัม ส่วนปลาเฮริงก์ซึ่งเป็นปลาอยู่เป็นฝูง ฝูงละหลายล้านตัว เป็นพวกเดียวกับปลาทูและปลาหลังเขียว ปลาพวกนี้มีไอโอดีน 210 ถึง 270 ไมโครกรัม ต่อนํ้าหนักปลาหนึ่งกิโลกรัม อาหารที่ชาวเมืองกลาสโกว์รับประทาน มีโอโอดีนตั้งแต่ 40 – 1,000 ไมโครกรัม ต่อวัน ฉะนั้น หากรับประทานปลาทะเล 1-2 ครั้งต่อสัปดาห์ จะได้เกลือไอโอดีนเพียงพอที่จะป้องกันไม่ให้เด็กเกิดปัญญาอ่อน หรือเป็นโรคคอหอยพอกในวัยเจริญพันธุ์

ประชากรทั่วโลกถึง 1,570 ล้านคน หรือประมาณร้อยละ 29 มีปัญหาเรื่องขาดธาตุไอโอดีนที่สำคัญ คือหญิงในระหว่างตั้งครรภ์ จะใช้ไอโอดีนมากกว่าปกติ เพราะเด็กในครรภ์จะเริ่มมีต่อมธัยรอยด์เมื่ออายุครรภ์ ย่างเข้าเดือนที่ 3 ซึ่งจะต้องใช้ไอโอดีนมาก ต่อมธัยรอยด์มีความเข้มข้นของไอโอไดด์สูงสุดเมื่อเทียบกับอวัยวะอื่น ถ้ามารดาได้รับสารนี้ไม่เพียงพอจะทำให้เด็กในครรภ์ขาดเกลือแร่ไอโอดีน อันเป็นสารสำคัญในการทำงานของต่อมธัยรอยด์

ทำอย่างไรจึงจะมีสารไอโอดีนตามธรรมชาติใช้ตามบ้าน

วิธีการที่สะดวกที่สุดคือ จัดหาอาหารที่อุดมด้วยธาตุไอโอดีน สนับสนุนให้รับประทานกันแพร่หลาย เช่น สนับสนุนให้รับประทานปลาทะเล ถ้าปลาทะเลหายากก็ใช้สาหร่ายทะเล ซึ่งสามารถนำมาตากแห้งอัดเป็นแผ่น ใช้ประกอบอาหารชนิดต่างๆ เช่น แกงจืดหมูสับใส่สาหร่าย หรือจะใช้ห่อข้าวเหนียว ข้าวเจ้า รับประทานอย่างอาหารญี่ปุ่นก็ได้

ชาวบ้านภาคกลางภาคตะวันออกเฉียงเหนือที่ชอบรับประทานปลาร้า ก็อาจใช้ปลาทะเลทำปลาร้าอัดขวดตกแต่งรสชาติตามชอบใจได้ ชาวเขาชาวเหนือชอบรับประทานปลาเค็ม สามารถนำปลาเค็มมาหั่นเป็นชิ้นใหญ่จะทอดก่อนก็ได้แล้วใส่น้ำมันถั่วเหลืองบรรจุขวดไว้รับประทานได้เป็นปีโดยไม่เน่าเสีย นํ้ามันที่มีเศษปลาเค็มใช้ปรุงอาหาร ผัดผักต่างๆ ได้รสชาติดีอีกด้วย ที่กล่าวข้างต้นเป็นตัวอย่างอาหารที่อุดมไอโอดีนที่จะจัดทำได้อย่างง่ายๆ

ถ้าเรามาช่วยกันคิดช่วยกันทำก็จะมีอาหารอุดมไอโอดีนประเภทต่างๆ มากขึ้น เป็นที่นิยมของประชากรภายในประเทศ หรือแพร่หลายไปประเทศเพื่อนบ้านด้วย ที่สำคัญคือต้องดูความต้องการของตลาด และทำให้มีคุณค่าดีถูกสุขลักษณะ

ปัจจุบันการคมนาคมติดต่อสะดวกขึ้น อาหารที่มีสารไอโอดีนสามารถแพร่กระจายไปได้ทั่วถึง เราควรร่วมแรงร่วมใจกันช่วยบ้านเมืองทำถนนหนทางให้เข้าไปถึงหมู่บ้านต่างๆ เพื่อให้ทุกหนทุกแห่งมีอาหารที่มีไอโอดีนรับประทาน

ปัจจุบันควรทำอย่างไรในเขตซึ่งขาดไอโอดีน

ปัจจุบันสิ่งที่ง่ายและสะดวกที่สุดคือ ทุกครัวเรือน ทุกโรงเรียนใช้เกลือผสมไอโอไดด์หรือโปแตสเซี่ยม ไอโอเดตละลายนํ้าดื่ม เกลือถุงแรกเป็นของพระราชทานจากพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว จากนั้นสภากาชาดไทยและกระทรวงสาธารณสุขจะช่วยเสริมให้มีการทำเกลือไอโอดีนใช้ให้เพียงพอ ชนิดทำกันเอง ขายกันเอง โดยหวังเป็นอย่างยิ่งว่าเด็กรุ่นใหม่จะฉลาดมากขึ้นเมื่อไม่ขาดธาตุไอโอดีน

ที่มา:ศรีจิตรา บุนนาค