สำหรับผู้ใส่ใจในการรักษาสุขภาพ ทั้งสุขภาพกาย และสุขภาพจิต

โรคพยาธิสตรองจิลอยด์ (Strongyloidiasis)

โรคนี้เกิดจากพยาธิตัวกลม Strongyloides stercoralis เป็นโรคพยาธิลำไส้ที่มีความสำคัญมากโรคหนึ่ง เพราะอาจเกิดเป็นโรครุนแรงถึงตายได้ถ้าผู้ป่วย เกิดมีความต้านทานผิดปกติไป คนเป็นโรคนี้ได้โดยพยาธิตัวอ่อนระยะติดต่อที่อยู่ในดินไชผ่านผิวหนังเข้าไป พยาธิตัวอ่อนมีการเดินทางผ่านปอด สุดท้ายกลายเป็นพยาธิตัวแก่อาศัยอยู่ในลำไส้เล็กส่วน duodenum และ proximal jejunum โดยไชเข้าไปอยู่ในเยื่อเมือกบุลำไส้ พยาธินี้มี autoinfection ทำให้วงจรชีวิตในคนดำเนินไปเรื่อยๆโดยอาจเป็นอยู่ได้นานถึง 30-40 ปี และยังทำให้เกิดเป็น disseminated strongyloidiasis ในผู้ป่วยที่มีภูมิต้านทานลดลงจากโรคทีผู้ป่วยเป็นอยู่ หรือจากการใช้ยา corticosteroid หรือยากดภูมิต้านทานอื่นๆ ทำให้ผู้ป่วยตายได้

อาการโรค
อาการที่เกิดจากมีพยาธิอยู่ที่ลำไส้นั้น มีความแตกต่างกันได้มากๆ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับภูมิต้านทานของผู้ป่วย และการมี autoinfection มากหรือน้อย ผู้ป่วยอาจไม่มีอาการเลย ส่วนอาการที่พบได้คือ ปวดท้อง ท้องเดิน คลื่นไส้ เบื่ออาหาร น้ำหนักลด ท้องผูก เป็นลมพิษ อาการที่พบเสมอคือ ท้องเดินเป็นครั้งคราว หรือท้องเดินสลับกับท้องผูก รายที่เป็นรุนแรง อาจพบว่ามี malabsorption syndrome ทำให้ผู้ป่วยซีด บวม และมีโปรตีน ในเลือดต่ำ

ใน disseminated strongyloidiasis พยาธิตัวอ่อนกระจายไปทั่วร่าง กาย อาการที่พบบ่อยคือ ผู้ป่วยมีอาการปวดท้องทั่วๆ ไป ท้องอืด ร่วมกับมีอาการทางปอด คือ ไอ หอบหืด มีปอดอักเสบอย่างมาก ในระยะท้ายของโรคผู้ป่วยมักมี gram negative bacillary septicemia.

ในผู้ป่วยโรคนี้มักพบว่ามีอีโอสิโนฟิลในเลือดสูงกว่าปกติ ส่วนในผู้ป่วยที่เป็น disseminated form มักไม่มีอีโอสิโนฟิลในเลือดสูง ค่าอีโอสิโนฟิลที่ต่ำนี้เป็นสิ่งบ่งชี้ถึง การพยากรณ์โรคที่ไม่ดี

การวินิจฉัย
การตรวจอุจจาระโดย saline wet mount พบพยาธิตัวอ่อน ซึ่งมีการเคลื่อนไหว ต้องตรวจอุจจาระหลายๆ ครั้ง เพราะการตรวจเพียงครั้งเดียวมีโอกาสพบพยาธิเพียงร้อยละ 30

การรักษา
ต้องให้การรักษาผู้ป่วยโรคนี้ทุกราย แม้ว่าผู้ป่วยจะไม่มีอาการใดๆ เพราะอาจเกิดเป็นโรคที่รุนแรงได้ ถ้าความต้านทานโรคผิดปกติไป ยาที่ใช้รักษาโรคนี้คือ

1. Thiabendazole เป็นยาหลักที่ใช้รักษาโรคนี้ ทั้งในรายที่เป็นเฉพาะที่
ลำไส้ และใน disseminated strongyloidiasis ในรายที่พยาธิอยู่เฉพาะที่ลำไส้ ใช้ยาขนาด 50 มก./กก./วัน แบ่งให้วันละ 2 ครั้งนาน 2-3 วันติดต่อกัน ยานี้มีฤทธิ์ข้างเคียงค่อนข้างมาก ที่พบบ่อยคือ คลื่นไส้ อาเจียน อาจพบความผิดปกติทางระบบประสาท และทางจิตได้

2. Albendazole ใช้รักษาโรคสตรองจิลอยด์ในลำไส้ โดยให้ยาขนาด 400 มก.ต่อวัน ติดต่อกัน 3 วัน

ส่วนในรายที่เป็น disseminated strongyloidiasis ต้องรับไว้รักษา ในโรงพยาบาล

ที่มา:พรรณทิพย์  ฉายากุล

↑ กลับสู่ส่วนบนของหน้า