เทคนิคปรับปรุงร่างกายแบบอเล็กซานเดอร์

เทคนิคอเล็กซานเดอร์(Alexander Technique)
เป็นกระบวนการสอนให้ปรับปรุงการใช้ร่างกายของตนเอง เทคนิคนี้ช่วยให้ได้รู้และเปลี่ยนแปลงนิสัยการใช้ร่างกาย ไม่ว่าจะเป็นท่านั่งอ่านหนังสือ การเดิน การเอน ฯลฯ ที่ไม่ดีและไม่มีประสิทธิภาพ ที่อาจก่อให้เกิดความเครียดและความเหนื่อยล้าขึ้น

ในระหว่างที่ประกอบอาชีพและขณะที่ปฏิบัติภารกิจและกิจกิจกรรมประจำวันคนเรามักจะใช้ร่างกายกันแบบผิดๆ โดยไม่รู้ตัว

การเดิน การเล่นเทนนิส การเต้นรำ การยืนเข้าคิว ล้างจาน เล่นไวโอลิน หรือนั่งอยู่คอมพิวเตอร์ ล้วนเป็นนิสัยที่เกี่ยวกับกล้ามเนื้อ ที่สามารถก่อให้เกิดอาการเกร็งและความตึงเครียดในร่างกายเกิดขึ้นได้ การทำงานอย่างถูกสุขลักษณะของทั้งร่างกายและความคิดจิตใจจะถูกแทรกแซงจากความตึงเครียดได้ และเป็นตัวการทำให้รู้สึกว่าไม่มีอิสระในการเคลื่อนไหว

เราแทบจะไม่รับรู้ถึงความตึงเครียดและการเกร็งที่ติดตัวอยู่ตลอดเวลาเนื่องจากคนเราจะสร้างความคุ้นเคยกับกริยาที่ไม่ถูกต้องขึ้นทีละน้อยๆ จะรู้ตัวก็ต่อเมื่อมันก่อให้เกิดความเจ็บปวด หรือมีอาการทางกายภาพอื่นๆ ฟ้องออกมาให้เห็น ความตึงเครียดทำให้ไม่สามารถสร้างความสำเร็จได้ตามเป้าหมายได้หลายอย่าง หากว่าเปลี่ยนนิสัยที่ผิดๆ ได้ก็จะเกิดการเปลี่ยนแปลงในทางที่ดีขึ้น และนี่คือเป้าหมายของเทคนิคอเล็กซานเดอร์

เทคนิคนี้จะช่วยปรับปรุงนิสัยการวางท่าของตน ที่จะค่อยๆ ส่งผลทีละน้อยจนเกิดการคล่องตัวและมีอิสระในการเคลื่อนไหวได้มากขึ้น มีพลังงานเพิ่มขึ้น รู้จักใช้แรงในการทำกิจกรรมได้เหมาะสม และมีพลังเหลือสำหรับกิจกรรมอื่นๆ ได้มากขึ้น

เฟรดเดอริค มาเธียส อเล็กซานเดอร์ เกิดในวินวาร์ด, ทาสมาเนีย ประเทศออสเตรเลีย ครอบครัวมีฐานะดี เขาได้ใช้เวลาในช่วงวัยเยาว์ด้วยการควบคุมและฝึกม้า และต่อมาเขาได้เริ่มทำงานให้กับบริษัทเหมืองแร่แห่งหนึ่งเมื่ออายุ 17 ปี ตอนนั้นไวโอลินกับการละครสมัครเล่นคือความสนใจที่เป็นหลักสำคัญของเขา เขาได้เดินทางไปเมลเบิร์นเพื่ออาศัยอยู่กับลุงและฝึกฝนเพื่อเป็นผู้ร่ายกวีเมื่ออายุได้ 20 เศษๆ เขาได้ใช้เวลาในยามว่างของเขาด้วยการแสดงละครและเป็นผู้อำนวนการสร้างละครด้วย

เขาได้ประสบความสำเร็จจากการกลายเป็นนักร่ายบทกวีของเช็คสเปียร์ คืนวันหนึ่งเสียงของเขาแห้งหายไปขณะที่อยู่บนเวที ปัญหาเรื่องเสียงทำให้อาชีพของเขาพังทลาย และได้ไปปรึกษาแพทย์จำนวนมาก ได้รักษาด้วยยาและวิธีบำบัดตามที่แพทย์บอก แต่ก็ยังไม่ได้ผล จึงทำให้เขาต้องอำลาจากเวทีไป

เขาได้ใช้เวลา 10 ปีต่อจากนั้นเพื่อเยียวยาการไร้ความสามารถของตน โดยสังเกตและตรวจสอบอย่างพิถีพิถันเกี่ยวกับลักษณะการใช้ร่างกายของเขาระหว่างการพูดและแสดงละคร และได้ค้นพบว่า เขาสร้างความตึงเครียดขึ้นมาจนทำให้ศีรษะ คอและหลังประสานสัมพันธ์กันได้ไม่ถูกต้อง จากนั้นเขาก็ได้สังเกตตัวเองที่หน้ากระจกโดยการแสดงตามบทบนเวที และได้เห็นว่าเมื่อเขาพูดจะมีการเปลี่ยนแปลงทางกายโดยการย่อตัวลงโดยที่เขาไม่รู้สึกตัว และมีอาการติดขัดเมื่อหายใจด้วย

ความพยายามที่จะจำบท และพยายามเปล่งเสียงไปถึงผู้ชมทำให้เขาหดคอหรือก้มศีรษะลง ซึ่งเป็นปฏิกิริยาธรรมชาติเมื่อเกิดความตึงเครียดขึ้น และกริยาเหล่านี้ได้ส่งไปที่สายเสียง ทำให้คอตึง หายใจไม่สะดวก เกิดความตึงเกร็งทั่วร่างกาย เขาจึงพบว่าแค่คิดถึงการเปล่งเสียงก็ทำให้เกิดปฏิกิริยาอย่างเดียวกันนี้ได้

อเล็กซานเดอร์จึงสรุปว่า ร่างกายกับความคิดมีความสัมพันธ์กันอย่างใกล้ชิด

เขาได้เปลี่ยนลักษณะการคิดเกี่ยวกับงานของเขาอย่างค่อยเป็นค่อยไป ในที่สุดก็เอาชนะสิ่งที่เขาเรียกว่า ลักษณะของปฏิกิริยาแบบสะดุ้งของเขาจนได้

เสียงของเขาได้กลับคืนสู่เวทีอย่างช้าๆ ซึ่งในครั้งนี้เขาได้ใช้ร่างกายอย่างที่เป็นธรรมชาติมากขึ้น

เขาได้กลับไปร่ายกวีต่อและสอนเทคนิคนี้ให้กับคนอื่นๆ หลังจากที่รักษาตัวเองจนหายแล้ว เพื่อนของอเล็กซานเดอร์คนหนึ่งที่ชื่อ ดร.แม็คเคย์ ได้เร่งให้เขาเดินทางไปลอนดอนเพื่อสอนเทคนิคของตน เขาก็ได้สอนเทคนิคของเขาเรื่อยมา จนในปี ค.ศ.1955 เขาได้ถึงแก่กรรมลงเมื่ออายุได้ 86 ปี

คนที่ได้ศึกษาเทคนิคของอเล็กซานเดอร์เป็นคนที่มีชื่อเสียงเด่นๆ มากมาย รวมทั้ง ลิลี แลงก์ทรี, จอร์จ เบอร์นาร์ด ชอว์, อัลดัส ฮักซ์ลีย์, พอล นิวแมน, มอนตี ไพธอน, จอห์น คลีส และนักวิทยาศาสตร์ผู้ได้รางวัลโนเบล นิโคลาส ทินเบอร์เกน มีการสอนเทคนิคนี้ในสถาบันการศึกษาด้วยเช่นกัน และเป็นส่วนหนึ่งของหลักสูตรการเรียนการสอนในสถาบันการละครจูเลียอาร์ต(The Julliard School) ในนิวยอร์คซิตี้ ที่โรงละครและสถาบันการละครอเมริกัน คอนเซอร์เวทอรี่ เธียเตอร์(American Conservatory Theater) ในซานฟรานซิสโก ที่มหาวิทยาลัยบอสตัน ที่สถาบันดนตรีเดอะรอยัล อาคาเดมี ออฟ มิวซิค(The Royal Academy of Music) ในลอนดอน และสถาบันการศึกษาอื่นๆ อีกมากมาย

การเรียนเทคนิคของอเล็กซานเดอร์ย่อมได้ประโยชน์กันแทบทุกคน การเรียนแบบกว้างๆ จะใช้ประโยชน์จากมันได้บ่อยที่สุด 2 แบบ คือ
1. สำหรับผู้เรียนที่จำเป็นต้องใช้การประสานร่างกายอย่างซับซ้อนในอาชีพหรือกิจกรรมประจำวัน และต้องการประกอบกิจกรรมดังกล่าวอย่างเสมอต้นเสมอปลายให้มากที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้ เช่น นักกีฬา นักระบำ นักดนตรี นักแสดง และอื่นๆ

2. สำหรับผู้ที่มีความเจ็บปวดหรือร่างกายทำงานผิดปกติอยู่ และต้องการหาทางเพื่อบรรเทาความเจ็บปวดหรือความผิดปกตินั้น

เทคนิคอเล็กซานเดอร์ สามารถช่วยบรรเทาปัญหาได้หลายอย่าง เช่น ปวดกล้ามเนื้อและข้อต่อ เสียงหาย หรือความไม่สมดุลโดยทั่วไปของท่าเดินท่านั่ง ฯลฯ แม้เทคนิคนี้จะไม่ได้แก้ไขอาการใดอาการหนึ่งโดยเฉพาะก็ตาม

เทคนิคอเล็กซานเดอร์โดยปกติจะสอนกันตัวต่อตัว และใช้เวลาในครั้งหนึ่งๆ 30 นาที หรือ 1 ชั่วโมง แต่มีครูบางคนที่จัดชั้นเรียนร่วมกันเป็นกลุ่ม โดยหลักสูตรหนึ่งๆ ใช้เวลาเรียน 30 คาบ ผู้เรียนที่สวมเสื้อผ้าแบบสบายๆ จะได้รับการชักนำด้วยสัมผัสที่นุ่มนวลและการสอนด้วยคำพูด ให้ทำตามครูในการเคลื่อนไหวอย่างง่ายๆ ตามลำดับ โดยที่ผู้เรียนจะได้สังเกตกิจกรรมง่ายๆ เช่น การนั่ง ก้ม พูดคุยและเดิน แล้วเปลี่ยนนิสัยที่เข้าขัดขวางการทำงานที่ทำให้เกิดประโยชน์สูงสุดของร่างกาย

ขณะที่ครูใช้มือช่วยกำกับผู้เรียนยังอาจแข็งขืน เพราะนิสัยการใช้กล้ามเนื้อแบบเก่า ดังนั้นส่วนหนึ่งของหลักสูตรจึงมีขึ้นบนโต๊ะ ที่ซึ่งเกิดขึ้นแม้ขณะที่ใช้ร่างกายออกท่าทางที่ง่ายที่สุด หลังจากเรียนไปได้สักระยะแล้ว จะมีความแม่นยำขึ้นในระบบการป้อนกลับภายใน โดยผู้เรียนจะรู้สึกได้เองว่าจะทำท่าอย่างไรที่ทำให้รู้สึกเครียดหรือท่าอย่างไรที่ทำให้ผ่อนคลาย จึงทำให้หลีกเลี่ยงจากปัญหาต่างๆ ได้ก่อนที่ความเจ็บปวดหรือความผิดปกติของร่างกายจะเกิดขึ้นมา

การกำจัดนิสัยที่เป็นอันตรายที่ก่อให้เกิดความเครียดแก่สรีระและอารมณ์สามารถใช้เทคนิคนี้ได้ และยังทำให้ได้เรียนรู้ที่จะปฏิบัติกิจวัตรประจำวันได้อย่างอิสรเสรียิ่งขึ้นด้วยการผ่อนคลายความเครียด ทำให้สามารถใช้ร่างกายได้อย่างนุ่มนวล มีการทรงตัวดี มีการประสานงานกันดีขึ้น ทำให้มีสุขภาพที่ดีสามารถประกอบภารกิจได้ดีขึ้นและมีความตื่นตัวมากขึ้น

ครูสอนเทคนิคอเล็กซานเดอร์ในสหรัฐอเมริกา จำเป็นต้องได้รับการฝึกในโรงเรียนที่ได้รับการรับรองแล้วอย่างน้อย 1,600 ชั่วโมง กินเวลาอย่างน้อยที่สุด 3 ปี ผู้ที่เรียนจบหลักสูตรนี้มีสิทธิ์เป็นสมาชิกสมาคมครูสอนเทคนิคอเล็กซานเดอร์ของอเมริกาเหนือได้

รายชื่อครูสอนเทคนิคอเล็กซานเดอร์ที่มีประกาศนียบัตร ขอได้จากสมาคมครูสอนเทคนิคอเล็กซานเดอร์อเมริกาเหนือ(North American Society of the Teachers of Alexander Technique) และศูนย์ American Center for the Alexander Technique, Inc. รวมทั้งที่สมาคมครูสอนเทคนิคอเล็กซานเดอร์ของออสเตรเลีย ที่
The Australian Society of Teachers of Alexander Technique(AUSTAT)
PO Box 716, Darlinghurst, NSW 2010
Australia

สำหรับที่นิวซีแลนด์ ให้ติดต่อที่
Linley Culliford,
25 A Doris Gordon Crescent,
Crofton Downs, Wellington
New Zealand.

เรียบเรียงโดย:สุวิชญ์ ปรัชญาปารมิตา