การบาดเจ็บบริเวณอวัยวะเพศในเด็ก

การบาดเจ็บบริเวณอวัยวะเพศในเด็กส่วนใหญ่เกิดจากการล้มทับบนวัตถุทั้งมีคมและไม่มีคม ส่วนการทำร้ายทางเพศพบได้ไม่บ่อย การบาดเจ็บมักไม่รุนแรง ส่วนน้อยเท่านั้นที่มีความรุนแรงจนอาจเป็นอันตรายถึงชีวิต หรือต้องทำศัลยกรรมตบแต่ง
สาเหตุมักเกิดจากอุบัติเหตุ มีบางรายอาจเกิดจากการเฆี่ยนตี ถึงแม้ว่าจะพบการบาดเจ็บบริเวณอวัยวะเพศในเด็กเล็กมากกว่าเด็กโตหรือหญิงวัยรุ่นสาว แต่ลักษณะการจัดการเกี่ยวกับการบาดเจ็บสามารถประยุกต์ใช้กับทุกกลุ่มอายุ  ในที่นี้จะกล่าวถึงการบาดเจ็บโดยรวมๆ ส่วนการบาดเจ็บที่มีลักษณะเฉพาะควรหาอ่านจากวารสารทางการแพทย์
ก้อนเลือดคั่งบริเวณปากช่องคลอดและช่องคลอด
Vulvar and vaginal hematomas
เกิดจากการล้มทับวัตถุไม่มีคม ถูกเตะ ถูกชก แรงกระแทกทำให้หลอดเลือดใต้ผิวหนังปากช่องคลอดหรือเยื่อบุช่องคลอดฉีกขาด เมื่อมีเลือดออกยังผลให้มีก้อนเลือดคั่งอยู่ภายใน บางรายที่อาจเกิดภายหลังการเย็บแผลฉีกขาดจากวัตถุมีคม เนื่องจากการผูกหลอดเลือดไม่แน่น
อนึ่งในเด็กแรกเกิดที่คลอดท่าก้นอาจพบก้อนเลือดคั่งหรือรอยช้ำบริเวณปากช่องคลอด ซึ่งเป็นผลจากส่วนนำกดทับกับช่องทางคลอดเป็นเวลานาน แพทย์ควรให้ความมั่นใจกับมารดาว่าอาการเหล่านี้สามารถหายไปได้เองโดยไม่ต้องรักษา
ก้อนเลือดคั่งบริเวณปากช่องคลอดจะมีอาการปวดและบวมแดง ขนาดของก้อนขึ้นกับปริมาณเลือดออก บางรายก้อนเลือดคั่งใหญ่มากกินเนื้อที่ตั้งแต่ใต้คลิตอริส ปากช่องคลอดและบริเวณฝีเย็บ มีเลือดไหลซึมจากก้อนเลือดและมีอาการปวดอย่างรุนแรง ก้อนเลือดคั่งขนาดใหญ่มักพบร่วมกับภาวะเนื้อตายและการติดเชื้อ
ก้อนเลือดคั่งในช่องคลอดมักเกิดจากวัตถุมีคมมากกว่า หากหลอดเลือดที่ฉีกขาดมีขนาดเล็กปริมาณเลือดออกไม่มาก ก้อนเลือดคั่งที่โป่งขึ้นจะมีแรงกดทำให้เลือดหยุดได้เอง ในกรณีที่หลอดเลือดขนาดใหญ่ฉีกขาดก้อนเลือดคั่งอาจลุกลามไปถึงบริเวณด้านหลังของเยื่อบุช่องท้อง และอุ้งเชิงกราน ทำให้เกิดอาการปวดและมีอาการของการเสียเลือดอย่างรุนแรง
การรักษา
1. ก้อนเลือดคั่งขนาดเล็ก
ใช้ผ้าก้อซกดชั่วครู่ขณะทำแผล ประคบด้วยความเย็นจะได้ผลดี นอกจากก้อนเลือดคั่งมีขนาดใหญ่ขึ้น เพราะมีเลือดออกอย่างต่อเนื่อง ควรผ่าตัดเพื่อผูกหลอดเลือดและควักก้อนเลือดออก หลังผ่าตัดควรให้ยาปฏิชีวนะเพื่อป้องกันการติดเชื้อ
2. ก้อนเลือดคั่งขนาดใหญ่
ต้องผ่าตัดเพื่อห้ามเลือดโดยผูกหลอดเลือดหรือประจุช่องคลอดให้แน่น ควักก้อนเลือดออก ให้ยาปฏิชีวนะ ให้เลือดทดแทนถ้าเสียเลือดมาก ที่ต้องเน้นคือในรายที่มีก้อนเลือดคั่งบริเวณด้านหลังของเยื่อบุช่องท้อง ควรผ่าตัดทางหน้าท้องทันทีเพื่อเปิดเข้าสู่ด้านหลังของเยื่อบุช่องท้อง หากไม่สามารถหาจุดเลือดออกได้ให้ประจุผ้าที่ตำแหน่ง broad ligament และปล่อยชายผ้าเพื่อดึงออกในภายหลังผ่านรอยกรีดบริเวณ culde sac
ไม่ควรใช้ gelform เพื่อห้ามเลือดเพราะมีโอกาสเกิดการติดเชื้อได้สูง
แผลฉีกขาดบริเวณฝีเย็บและปากช่องคลอด
Perineal and vulvar laceration
การฉีดขาดอาจเป็นเพียงแผลตื้นจนถึงแผลลึกซึ่งทะลุเข้าในทวารหนัก หรือพบร่วมกับแผลฉีกขาดของท่อปัสสาวะ ช่องคลอด และอวัยวะเพศภายใน
แผลฉีกขาดบริเวณฝีเย็บและปากช่องคลอดมักเกิดจากวัตถุมีคม หลังให้ยาระงับความรู้สึกและทำความสะอาดควรตรวจว่ารอยแผลฉีกขาดทะลุถึงทวารหนักหรือไม่ โดยสอดนิ้วและคลำผ่านทางทวารหนัก
การรักษา
1. พิจารณาให้ tetanus prophylaxis
2. เย็บและตบแต่งบาดแผลด้วยเครื่องมือและวัสดุที่เหมาะสม
3. ให้ยาปฏิชีวนะ
4. ให้เลือดทดแทนหากสูญเสียเลือดมาก
หลังการรักษาบางรายอาจมีรอยแผลเป็นจากการผ่าตัดแม้ว่าตบแต่งอย่างดีแล้ว ยังผลให้อวัยวะเพศภายนอกดูผิดเพี้ยนไปจากเดิม ต้องอธิบายให้มารดาและผู้ป่วยเข้าใจ และพิจารณาทำศัลยกรรมตบแต่งอีกครั้งหนึ่งเมื่อเด็กเจริญวัยขึ้น
แผลฉีกขาดของช่องคลอด
Lacerations of the vagina
เป็นกฎเกณฑ์ว่าต้องพบร่วมกับแผลฉีกขาดของปากช่องคลอดเสมอ ความรุนแรงมีตั้งแต่ไม่มีอาการจนถึงมีบาดแผลหลายแห่ง ดังนั้นหลังจากให้ยาระงับความรู้สึกแล้วควรตรวจว่าแผลฉีกขาดทะลุเข้าไปในทวารหนัก กระเพาะปัสสาวะหรือในช่องท้องหรือไม่
การใส่สายสวนปัสสาวะหากพบเลือดในปัสสาวะ เป็นข้อบ่งชี้ในการส่องตรวจกระเพาะปัสสาวะ การใช้ nasal speculum มีข้อดีในเด็กทารกและเด็กเล็ก
การรักษา
1. พิจารณาให้ tetanus prophylaxis
2. เย็บและตบแต่งบาดแผลด้วยเครื่องมือและวัสดุที่เหมาะสม
3. ให้ยาปฏิชีวนะ
4. ให้เลือดทดแทนหากสูญเสียเลือดมาก
ในรายที่แผลฉีกขาดทะลุถึงช่องท้องให้พิจารณาผ่าตัดเปิดหน้าท้องทันที
ที่มา:สุกิจ  ศรีทิพยวรรณ