จี้กงหรือชี่คง เป็นธรรมเนียมการรักษาตัวเองของอาจารย์ของจีนในครั้งสมัยโบราณ ในภาษาจีน คำว่า ชี่คง แปลว่า “การฝึกหายใจ” จี้กงในรูปแบบที่เรียบง่ายที่สุดเป็นระบบช่วยเสริมสุขภาพที่ทำกับตัวเอง แต่จี้กงขั้นสูงเป็นศิลปะการพัฒนาตัวเองโดยมีปัจจัยอื่นๆ ประกอบรวมอยู่ด้วย และเป็นการออกกำลังกายที่สร้างความสมดุลและเพิ่มชี่ หรือพลังชีวิตภายในร่างกายด้วยเช่นกัน มีการใช้จี้กงเพื่อส่งเสริมสุขภาพ ความสมบูรณ์พร้อมของร่างกาย และเพื่อเป็นยาอายุวัฒนะ และเพื่อรักษาโรคภัยไข้เจ็บต่างๆ ในประเทศจีนมานานนับร้อยๆ ปีแล้ว
รูปแบบของจี้กงมีอยู่หลากหลาย แต่ในทุกรูปแบบมีปัจจัยหลักๆ คือ การวางระเบียบร่างกายหรือการจัดท่าการทรงตัว การวางระเบียงของความคิดจิตใจ และการวางระเบียงของการหายใจ ซึ่งจะส่งผลต่อกันและกัน หรือมีการนวดตัวเองและการขยับแขนขากับลำตัวเพิ่มเข้าไปด้วยในบางรูปแบบ
จี้กงมีอายุเก่าแก่มากว่า 2,000 ปีแล้ว ซึ่งมีหลักฐานบันทึกเรื่องการฝึกหายใจย้อนกลับไปถึงราชวงศ์โจ ซึ่งในขณะนั้น “เต้าหยิน”(daoyin) เป็นการออกกำลังกายเพื่อสร้างความสมบูรณ์ของร่างกายกำลังได้รับความนิยม โดยจี้กงได้รวมเอาการหายใจอย่างมีจังหวะจะโคนไปประกอบกับการออกกำลังเคลื่อนไหวร่างกายในรูปแบบต่างๆ
ในสมัยหลังราชวงศ์ฮั่นตะวันออก จี้กงได้รับการพัฒนาต่อมาทั้งในด้านทฤษฎีและปฏิบัติ และได้มีผู้นำศาสนาพุทธเข้ามาในประเทศจีนในขณะนั้นจึงทำให้มีโยคะแบบพุทธจากอินเดียตามมาด้วย โยคะจึงถูกนำมาประสานเข้ากับธรรมเนียมการออกกำลังกายแบบเต้าหยินที่มีอยู่เดิม
ได้มีการพัฒนาของจี้กงต่อมาอีกหลายร้อยปี และถูกนำมาใช้อย่างกว้างขวางเพื่อรักษาโรค แต่จึงกงก็ได้รับความนิยมน้อยลงเนื่องจากมีความเกี่ยวพันกับศาสตร์ลึกลับและไสยศาสตร์ และปัจจุบันก็มีผู้ให้ความสนใจจี้กงเพิ่มขึ้นอีกครั้งในประเทศจีน จึงทำให้มีการวิจัยที่เป็นแบบวิทยาศาสตร์ที่เกี่ยวกับด้านสรีรวิทยาของจี้กงอย่างมากมาย
การออกกำลังกายแบบจี้กงมีอยู่ 3 อย่างที่เป็นที่รู้จักและใช้ปฏิบัติกันมากที่สุด คือ การผ่อนคลาย การสร้างเสริมความแข็งแกร่ง และการฝึกตนภายใน มีทั้งแบบท่ายืน ท่านั่งและท่านอนสำหรับการฝึกจี้กง ส่วนที่มีการเคลื่อนไหวอยู่ด้วยนั้นจะมีลักษณะการเหยียดและหมุนวนเป็นวงกลมอย่างนุ่มนวล
จี้กงมีการเคลื่อนไหวที่กระตุ้นการทำงานของระบบทางเดินอาหารและการหลั่งน้ำย่อยจึงช่วยให้ระบบการย่อยอาหารดีขึ้น แพทย์ในประเทศจีนใช้จี้กงได้อย่างมีประสิทธิภาพในการรักษาแผลในกระเพาะอาหารและดูโอดีนัม(บริเวณรอยต่อระหว่างกระเพาะอาหารกับลำไส้เล็ก) แก้ท้องผูกและความดันโลหิตสูง
การฝึกจี้กงจะทำให้ผู้ฝึกมีอัตราการเต้นของหัวใจลดลง ความถี่ในการหายใจน้อยลง และร่างกายใช้ออกซิเจนน้อยลง หากฝึกในขณะที่อยู่ในภาวะสงบนิ่งผ่อนคลาย
เรียบเรียงโดย:สุวิชญ์ ปรัชญาปารมิตา