ยาฆ่าหิด เหา และโลน

 หิดเกิดจากตัวไร จะคันตอนกลางคืน และมักเป็นทั้งครอบครัว เป็นมากในผู้ที่สภาพของสิ่งแวดล้อมไม่ดี โดยเฉพาะในเวลาสงคราม และในย่านสลัม สถานสงเคราะห์ ศูนย์อพยพ ผู้ลี้ภัย ค่ายกักกันต่างๆ เช่น คุก

1. กำมะถัน (Sulfur)

กำมะถันเป็นยารักษาโรคผิวหนังมาแต่โบราณ เป็นส่วนประกอบอยู่ในน้ำแร่ ในอดีตใช้เผากำมะถันบูชาไฟ (จุดประสงค์เพื่อให้เกิดควันฆ่าเชื้อในอากาศ) มันมีฤทธิ์ฆ่าเชื้อรา ฆ่าเชื้อพาราไซด์ และรักษาโรคผิวหนังได้หลายชนิด กำมะถันมีฤทธิ์ละลายขุย (Keratolytic) จึงใช้รักษาโรคผิวหนังได้หลายชนิด เช่น เรื้อนกวาง ซีโบริค เอคซีม่า รวมทั้งสิว ทั้งนี้ อาจจะใช้เดี่ยวๆ หรือใช้ผสมกับตัวยาอื่นก็ได้ ยาที่ใช่ผสมอยู่ด้วยกันมักจะเป็นกรดซาลิซัยลิค

แต่เดิมคนไทย ใช้กำมะถันบดกับน้ำมันกระเบา หรือน้ำมันมะพร้าว เคี่ยวนิดหน่อยให้ละลายแล้วทาแก้หิด เหา และโรคผิวหนัง บางแห่งใช้บดผสมกับกล้วย ปัจจุบันกำมะถันที่ใช้ฆ่าพยาธิ เช่น หิด เหา ทำเป็นขี้ผึ้ง ความแรง 10%กำมะถันที่ใช้รักษาโรคอื่นๆ มีความแรงน้อยลงมา และเมื่อผสมกับยาอื่น ก็ใช้ในเปอร์เซ็นต์ต่างๆ กัน และทำออกมาจำหน่ายหลายรูป หลายแบบ ทั้งยาน้ำ ยาครีม และยาแขวนตะกอน

ข้อควรระวัง

ขี้ผึ้งกำมะถัน 10% มีฤทธิ์ระคายเคือง อาจแสบ และไม่ควรถูกตา ใช้รักษาหิดดีมาก (ไม่ใช้ฆ่าเหา เพราะไม่ควรให้ถูกใบหน้า)

รูปของยา

ชื่อการค้าเช่น มิทิกอล ชนิดขี้ผึ้ง (Mitigal oint ment) มีกำมะถัน 20%

ขี้ผึ้งกำมะถัน (ointmem of sulphur) 10% (องส์การฯ)ขนาดหลอดละ 500 กรัม

2. เบนซิลเบนโซเอท (Benzyl benzoate)

เป็นยาน้ำเหมือนน้ำมัน มักทำออกมาเป็นรูป โลชั่น หรือ อีมัลชั่น เหมาะมากในการรักษาหิด ใช้ในขนาดความแรง 25–30% มันระคายเคือง ผิวหนังได้ จึงไม่ใช้ในเด็กและไม่ใช้ทาที่หน้า ใช้ฆ่า เหาและโลนก็ได้ผลดี

รูปของยา

มีชนิด 25% เบนซิลเบนโซเอท (Benzyl benzoate) ชนิดแขวนตะกอน หรือเรียกสั้นๆ ว่า อีบีบี (EBB) ชื่อการค้าอื่นๆ เช่น แอสคอร์บอยล์ (Ascarbiol) ชนิดแขวนตะกอน ชนิด (25% อีบีบี) ขนาดบรรจุ 200 มิลลิลิตร

3. แกมมา-เบนซีน เฮ็กซา คลอไรด์ (Gammabenzene hexa chloride)

เป็นยาประเภทเดียวกับ เฮ็กซาคลอโรฟีน มันมีฤทธิ์ฆ่าแมลงและพาราไซด์ ของผิวหนังได้เหมือน ดี.ดี.ที. แต่ออกฤทธิ์เร็วกว่า ใช้ได้ดีมากในการฆ่าหิด เหา และโลน ใช้ขนาดความแรง 1% เหมาะสำหรับใช้รักษาหิดในเด็ก เพราะไม่ค่อยแสบ อย่างไรก็ตามไม่ควรใช้ทาที่หน้า

รูปของยา

ชื่อการค้า เช่น ลอเร็กแซน ชนิดครีม (Lorexan cream) 1% 50 กรัม

4. คลอโรฟีโนเธน หรือ ดี.ดี.ที. (Chlorophenothane, D.D.T.)

ยาผง ดี.ดี.ที. ขนาด 5%-10% ใช้ฆ่าเหาและ โลนได้ดีมาก แต่ไม่ได้ผลในการฆ่าหิด เนื่องจากทำออกมาเป็นผง ก่อนใช้ต้องผสมน้ำให้เปียกก่อน อย่าสูดดมผง ดี.ดี.ที.เข้าไป ทำให้เกิดอาการเวียนศีรษะและปวดเมื่อยกล้ามเนื้อได้ ยานี้ราคาถูกและจำหน่ายโดยองค์การเภสัชกรรม เหมาะสำหรับการกำจัดเหา

ในการปฏิบัติอนามัยโรงเรียน ต้องทำทีเดียว ทั้งชั้นและหากเป็นไปได้ควรทำทีเดียวทั้งโรงเรียน ให้เด็กหาผ้าสะอาดสำหรับโพกหัว 1 ผืน เมื่อชโลมยาลงบนศีรษะแล้วให้เด็กโพกศีรษะไว้เลย จนถึงเวลากลับบ้านเช้าขึ้นจึงให้สระผมมาโรงเรียนใหม่

รูปของยา

ดี.ดี.ที. ในทาลคัม 5% (องค์การฯ) 450 กรัม

ดี.ดี.ที. ในทาลคัม 10% (องค์การฯ) 450 กรัม

การรักษาหิด

1. ควรรักษาทุกคนในครอบครัว โดยเฉพาะที่มีอาการคันพร้อมกัน สำหรับโลนต้องรักษาคู่สมรสด้วยแน่นอน

2. ต้ม มุ้งหมอน เสื้อผ้า ผ้าห่ม เครื่องนุ่มห่ม ให้หมด

3. ทายาแก้หิดให้ทั่วตัว ยกเว้นใบหน้า เด็กให้ใช้ลอเร็กแซน นุ่งเสื้อผ้าใหม่เข้านอน เมื่อครบ 24 ชั่วโมงค่อยอาบน้ำ แล้วทาซ้ำอีก 3 วัน

การรักษาเหา

1. ก่อนนอนอาบนํ้าสระผมให้สะอาด เช็ดให้แห้ง แล้วทายาแก้เหาทิ้งไว้ 1 คืน วันรุ่งขึ้นสระผมออก ทำเช่นนี้ 2 ครั้ง

2. อีก 15 วัน ทำซ้ำอีกครั้งหนึ่ง

การรักษาโลน

โกนขนให้เกลี้ยง ทายาติดต่อกัน 2 วัน ทิ้งค้างคืนได้ หากอาบน้ำให้ทายาซ้ำ